materialstandard standard
از ﺳﻴﺮ ﺗﺎ ﭘﻴﺎز اﺳﺘﺎﻧﺪارد
اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪ ﻣﺸﺨﺼﺎت ﻓﻨﻲ و ﻣﺪارك ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮﺳﻲ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﻋﻠﻢ، ﻓﻦ وﺗﺠﺮﺑﻪ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﻮده و ﺑﺎ ﻫﺪف ارﺗﻘﺎى ﺑﻬﺮه ورى ﺟﺎﻣﻌﻪ، ﺑﺎ ﻫﻤﻜﺎرى و ﺗﻮاﻓﻖ ﺿﻤﻨﻲ ﻫﻤﻪ دﺳﺖ اﻧﺪرﻛﺎران ﺗﻬﻴﻪ و ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻬﺎدى ﻣﻌﺘﺒﺮ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ رﺳﻴﺪه ﺑﺎﺷﺪ. اﻳﻦ ملاک های ﻣﺸﺨﺺ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻣﻌﻴﺎر و ﻣﺒﻨﺎ ﺑﺮاى ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ و ارزﻳﺎﺑﻲ ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﻛﻤﻴﺖ ﻣﺤﺼﻮل و ﺧﺪﻣﺎت اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رو ﺑﻪ رﺷﺪ ﺑﻮدن ﺻﻨﺎﻳﻊ ﻛﺸﻮر و ﻧﻴﺰ در راﺳﺘﺎى اﻓﺰاﻳﺶ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺗﻮﻟﻴﺪات ﺻﻨﻌﺘﻲ، اﻣﺮوزه ﺷﻨﺎﺧﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺑﻪ ﻳﻚ ﻧﻴﺎز ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﻣﻘﺎﻟﻪ اى ﻛﻪ ﭘﻴﺶ روﻳﺘﺎن ﻗﺮار دارد ﺗﻼش ﺑﺮ اﻳﻦ ﺑﻮده ﺗﺎ ﺿﻤﻦ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل آن، ﺑﻪ ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻔﺎﻫﻴﻢ ﭘﺎﻳﻪ اى در اﻳﻦ ﻣﻮرد ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺷﻮ
ﻣﻘﺪﻣﻪ
اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﺮدن و اﺳﺘﺎﻧﺪارد از ﭘﺎﻳﻪ ﻫﺎى ﻋﻠﻢ و ﻓﻨﺎورى اﺳﺖ ﻛﻪ در ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺻﻨﻌﺖ و اﻗﺘﺼﺎد ﻧﻘﺸﻲ ﺑﻪ ﺳﺰا دارد. اﻏﻠﺐ ﭼﻨﻴﻦ ﭘﻨﺪاﺷﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻓﻘﻂ ﺑﺮاى ﺣﻔﻆ ﻣﻨﺎﻓﻊ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه اﺳﺖ. اﻟﺒﺘﻪ اﻳﻦ ﻧﻈﺮ ﺗﺎ ﺣﺪى ﺻﺤﻴﺢ اﺳﺖ و اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪ ﻧﻴﺎزﻫﺎى ﻓﺮدى و اﻗﺘﺼﺎدى ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺗﻮﺟﻪ دارد، اﻣﺎ اﺳﺘﺤﻜﺎم ﺻﻨﻌﺖ و ﻓﻨﺎورى را ﻧﻴﺰ در ﻧﻈﺮ دارد زﻳﺮا ﺑﺎ اﺟﺮاى ﻗﻮاﻧﻴﻦ و ﻣﻘﺮرات اﺳﺘﺎﻧﺪارد، ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻫﺎى اﻧﺒﺎردارى و ﺳﺎﺧﺖ اﺑﺰار و ﻣﺎﺷﻴﻦ آﻻت ﻛﺎﻫﺶ ﻳﺎﻓﺘﻪ، ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻨﻈﻢ ﻣﻲ ﺷﻮد، ﺑﻬﺮه ورى اﻓﺰاﻳﺶ ﻣﻲ ﻳﺎﺑﺪ، اﺳﻨﺎد، ﻧﻘﺸﻪ ﻫﺎ و ﻣﺪارك ﻃﺒﻖ ﻳﻚ ﻧﻈﺎم دﻗﻴﻖ ﺑﺎزﻳﺎﺑﻲ، ﻃﺒﻘﻪ ﺑﻨﺪى و ﺑﺎﻳﮕﺎﻧﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد، ﻫﻤﻜﺎرى ﻣﻴﺎن واﺣﺪﻫﺎى ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﻫﺮ ﺳﺎزﻣﺎن ﻳﺎ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﺑﺮاى ﭘﻴﺸﺒﺮد ﻓﺮاﻳﻨﺪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻴﺴﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد، ﺗﻔﺎﻫﻢ ﻛﺎرﻛﻨﺎن در ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻓﻨﻲ ﺗﺤﻘﻖ ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮد و ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺎ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﺎﻻى ﺑﺎﻛﻴﻔﻴﺖ، رﺿﺎﻳﺖ ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﻧﻴﺰ ﺟﻠﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد و ﺑﻪ اﻳﻦ ﺗﺮﺗﻴﺐ اﺳﺘﺎﻧﺪارد، ﺷﺎﻟﻮده اﺳﺘﻮارى را ﺑﺮاى ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ و ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺻﻨﻌﺖ و اﻗﺘﺼﺎد ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﻲ ﺳﺎزد
در ﺟﻬﺎن ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻣﺮوز ﻛﻪ ﻫﻤﻪ ﭼﻴﺰ در ﺣﺎل دﮔﺮﮔﻮﻧﻲ اﺳﺖ، اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺟﺪﻳﺪى ﻛﻪ ﺑﻪ “ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﻴﻔﻴﺖ” ﻣﻮﺳﻮم اﺳﺖ ﻓﻘﻂ ﺑﻪ ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﺤﺼﻮل ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺴﻨﺪه ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ، ﺑﻠﻜﻪ ﻳﻚ ﺧﻂ ﺗﻮﻟﻴﺪ را از اﺑﺘﺪا ﺗﺎ اﻧﺘﻬﺎ زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ ﮔﻴﺮد. اﻳﻦ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ رﻳﺰ و ﻫﺪﻓﻤﻨﺪ، ﭘﻮﻳﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﺑﺨﺶ ﻫﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺪﻳﻪ ﻣﻲ دﻫﺪ
اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﭼﻴﺴﺖ ؟
اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﻈﻤﻲ اﺳﺖ ﻣﺒﺘﻨﻲ ﺑﺮ ﻧﺘﺎﻳﺞ اﺳﺘﻮار ﻋﻠﻮم، ﻓﻨﻮن و ﺗﺠﺎرب ﺑﺸﺮى در رﺷﺘﻪ اى از فعالیت های ﻋﻤﻮﻣﻲ ﻛﻪ ﺑﺼﻮرت ﻗﻮاﻋﺪ، ﻣﻘﺮرات و ﻧﻈﺎم ﻧﺎﻣﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر اﻳﺠﺎد ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ و وﺣﺪت روﻳﻪ، ﺗﻮﺳﻌﻪ ﺗﻔﺎﻫﻢ، ﺗﺴﻬﻴﻞ ارﺗﺒﺎﻃﺎت، ﺻﺮﻓﻪ ﺟﻮﻳﻲ در اﻗﺘﺼﺎد، ﺣﻔﻆ ﺳﻼﻣﺖ و ﮔﺴﺘﺮش ﻣﺒﺎدﻻت ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﻜﺎر ﻣﻲ رود، ﺑﻪ ﺑﻴﺎن ﻛﻠﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎى ﻗﺎﻧﻮن، ﻗﺎﻋﺪه، اﺻﻞ و ﺿﺎﺑﻄﻪ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺗﻌﺎرﻳﻒ دﻳﮕﺮى ﻧﻴﺰ از اﺳﺘﺎﻧﺪارد وﺟﻮد دارد ﻛﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از
١- اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎى ﻛﻠﻲ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻫﺮ ﻧﻮع ﻧﻈﻢ ﺛﺎﺑﺘﻲ ﻛﻪ در ﻣﺠﺎرى اﻣﻮر ﭘﺪﻳﺪه ﻫﺎ ﺟﺎرى ﺑﺎﺷﺪ.٢- اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎى ﻫﺮ ﻣﻌﻴﺎر و ﻣﻘﻴﺎﺳﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ آن ﺑﺘﻮان ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﻛﻤﻴﺖ اﻣﻮرى را ﻣﻮرد ﺳﻨﺠﺶ ﻗﺮارداد
٣- اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد و ﻳﺎ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻳﻚ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ از ﺷﺮاﻳﻂ ﻳﺎ ﻋﻮاﻣﻞ اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه، ﻛﻪ در اﺛﺮ ﻫﻤﻜﺎرى طرف های ذﻳﻨﻔﻊ ﻳﺎ در ﻧﺘﻴﺠﻪ اﺧﺘﻴﺎرات اﺷﺨﺎص ﻣﺴﺆل ﺣﺎﺻﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ
٤- اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻳﻚ راه ﺣﻞ داﺋﻤﻲ ﺑﺮاى ﻳﻚ ﻣﺸﻜﻞ ﺗﻜﺮارى اﺳﺖ
٥- اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻛﻮﺷﺸﻲ اﺳﺖ ﺑﺮاى ﻳﻜﺴﺎن ﻛﺮدن ﻣﻮاردى ﻛﻪ از ﺳﻮى ﻣﻘﺎﻣﺎت ذﻳﺼﻼح ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ
٦- اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﻮﺷﺘﻪ اﻳﺴﺖ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺠﻮﻋﻪ اى از ﺷﺮاﻳﻂ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ ﻋﻤﻠﻲ ﺷﻮﻧﺪ
٧- اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﺮدن ﻳﻌﻨﻲ ﺗﻨﻈﻴﻢ و ﻛﺎرﺑﺮد ﻗﻮاﻋﺪى ﺑﺮاى ﻳﻚ اﻗﺪام ﻣﻨﻈﻢ درﺑﺎره ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻲ ﺧﺎص ﺑﺮاى ﻣﻨﻔﻌﺖ ﻫﻤﻪ آﻧﻬﺎﺋﻲ ﻛﻪ ذﻳﺮﺑﻂ ﻫﺴﺘﻨﺪ
٨- اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺣﺎﺻﻞ ﻛﻮﺷﺶ ﺧﺎﺻﻲ اﺳﺖ در اﻣﺮ ﻳﻜﺴﺎن ﺳﺎزى اﻣﻮرى ﻛﻪ از ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻳﻚ ﻣﻘﺎم ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ
٩- اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ ﻣﻨﻈﻢ و ﭘﻴﻮﺳﺘﻪ اﺻﻮﻟﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در ﻛﺘﺎﺑﭽﻪ ﻫﺎﺋﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﺷﺪه و ﻳﺎ ﺑﻪ ﻧﺤﻮ اﺧﺘﻴﺎرى ﻣﻮرد ﭘﺬﻳﺮش ﻳﻚ اﻧﺠﻤﻦ ﻳﺎ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻌﻴﻦ واﻗﻊ ﺷﺪه اﺳﺖ
١١ – در ﺗﻌﺮﻳﻒ اﺳﺘﺎﻧﻜﻮ١، (ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺛﺎﺑﺖ اﺻﻮل ﻋﻠﻤﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ (ISO اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﺮدن ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻣﺤﺘﻮاى آن ﺣﺎﻛﻲ از راه ﺣﻞ اﻧﺠﺎم دادن ﻳﻚ ﻋﻤﻠﻴﺎت ﻓﻨﻲ ﺗﻜﺮارى اﺳﺖ
١٢- اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻳﻌﻨﻲ اﻧﺘﺨﺎب
اﺳﺘﺎﻧﺪارد در ﮔﺬر زﻣﺎن
ﻣﻔﻬﻮم اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻣﺎﻗﺒﻞ ﺗﺎرﻳﺦ اﺳﺖ. اﺻﻮﻻ” اﻧﺴﺎن ﺑﺪون اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﻤﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺼﻮرت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ زﻧﺪﮔﻲ ﻛﻨﺪ. ﻣﺼﻨﻮﻋﺎت دﺳﺖ ﺑﺸﺮ ﻧﻴﺰ در ﻫﺮ دوره و زﻣﺎن از ﻧﻈﺮ ﺷﻜﻞ، ﻃﺮح، رﻧﮓ و ﺳﺎﻳﺮ ﺧﺼﻮﺻﻴﺎت داراى ﻧﻈﻢ و اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺧﺎﺻﻲ ﺑﻮده اﻧﺪ و ﺑﺎ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ داﻧﺶ و ﺗﺠﺮﺑﻪ اﻧﺴﺎن ﻫﻤﻮاره ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ داﺷﺘﻪ اﻧﺪ. ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ آﺛﺎر ﺗﺨﺖ ﺟﻤﺸﻴﺪ و ﭘﺎﺳﺎرﮔﺎد ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ ﻛﻪ ﺑﺎﻳﺪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻃﻮل ﻣﺸﺨﺺ در آن زﻣﺎن وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﻢ اﻛﻨﻮن ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﺸﻨﺎﺳﺎن در ﭘﻲ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ آن اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻃﻮل ﻫﺴﺘﻨﺪ. ﻫﻤﻴﻦ وﺿﻊ را در آﺛﺎر ﺗﺎرﻳﺨﻲ ﻳﻮﻧﺎن ﻗﺪﻳﻢ و ﻣﺼﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻛﺮد. ﺑﻄﻮر ﻣﺜﺎل اﮔﺮ ﺑﻪ ﻗﻄﻌﺎت ﺳﻨﮓ ﺑﻨﺎﻫﺎى اﻫﺮام ﻣﺼﺮ دﻗﺖ ﻛﻨﻴﻢ، ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ ﺷﺪ ﻛﻪ اﺑﻌﺎد آﻧﻬﺎ ﺑﻄﻮر ﺷﮕﻔﺖ اﻧﮕﻴﺰى اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﺪه اﺳﺖ و ﺑﺎ دﻗﺖ ﺗﻤﺎم ﺑﺎ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﺟﻔﺖ ﮔﺮدﻳﺪه اﻧﺪ و ﻫﻴﭻ ﺷﻜﺎف و درزى در ﺑﻴﻦ آﻧﻬﺎ دﻳﺪه ﻧﻤﻲ ﺷﻮد. اﻳﻦ دﻗﺖ ﺣﺘﻲ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻣﺪرن ﻧﻴﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﺴﻴﻦ اﺳﺖ
اﺳﺘﺎﻧﺪارد از ﺳﭙﻴﺪه دم ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺗﺎ روزﮔﺎرى ﻛﻪ ﻣﺎ در آن زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ راه درازى را ﭘﻴﻤﻮده اﺳﺖ. ﺑﺮاى آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﺳﻴﺮ ﺗﺤﻮل اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺪ ﻧﻴﺴﺖ ﻧﮕﺎﻫﻲ ﺑﻪ ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى ﺑﻴﻨﺪازﻳﻢ زﻳﺮا ﺑﻪ ﻧﻈﺮ ﻣﻲ رﺳﺪ ﻛﻪ اوﻟﻴﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﺮدن در ﻣﻮرد اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﭼﻮن ﻣﻲ ﺗﻮان اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﻋﻠﻮم ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آورد. درﺑﺎره اﻫﻤﻴﺖ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى ﺳﺨﻨﺎن ﺑﺴﻴﺎرى ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ از ﺟﻤﻠﻪ
اﻋﺘﻘﺎد ﻣﻦ ﺑﺮ اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻫﺮ ﮔﺎه ﺑﺘﻮان آﻧﭽﻪ را در ﺑﺎره اش ﺻﺤﺒﺖ ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ اﻧﺪازه ﮔﺮﻓﺘﻪ و آن را ﺑﺎ اﻋﺪاد و ارﻗﺎم ﻧﻤﺎﻳﺶ دﻫﻴﻢ آﻧﮕﺎه ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻴﻢ ادﻋﺎ ﻛﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﭼﻴﺰى در آن ﺧﺼﻮص ﻣﻲ داﻧﻴﻢ. در ﻏﻴﺮ اﻳﻦ ﺻﻮرت آﮔﺎﻫﻲ ﻣﺎ از ﻣﻄﻠﺐ ﻧﺎﻗﺺ ﺑﻮده و در آن ﻣﻮرد ﺗﺎ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻋﻠﻢ ﻧﺘﻮاﻧﺴﺘﻪ اﻳﻢ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻧﻤﺎﺋﻴﻢ.” ﻟﺮد ﻛﻠﻮﻳﻦ
آﻧﭽﻪ را ﻗﺎﺑﻞ ﺷﻤﺮدن اﺳﺖ، ﺑﺸﻤﺎر، آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى اﺳﺖ، اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى ﻛﻦ و آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى ﻧﻴﺴﺖ، ﻗﺎﺑﻞ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى ﻛﻦ ” ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ-
آﻧﭽﻪ را ﻛﻪ ﻧﻤﻲ ﺗﻮان اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى ﻛﺮد، ﻧﻤﻲ ﺗﻮان ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻧﻤﻮد” ﺗﺎم دو ﻣﺎرﻛﻮ-
ﻋﻠﻢ از ﺟﺎﺋﻲ آﻏﺎز ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى ﺷﺮوع ﻣﻲ ﺷﻮد.” ﻣﻨﺪﻟﻴﻒ-
ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮي
ﺳﺎﺑﻘﻪ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى ﺑﻪ ﻋﻬﺪ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﺑﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد و ﻣﻲ ﺗﻮان آن را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻜﻲ از ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﻋﻠﻮم ﺑﻪ ﺣﺴﺎب آورد
ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺗﺮﻳﻦ ﺗﻤﺪن از ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﻴﻦ اﻟﻨﻬﺮﻳﻦ ﻛﻪ دره ﺣﺎﺻﻠﺨﻴﺰى ﺑﻴﻦ رودﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎى دﺟﻠﻪ و ﻓﺮات ﺑﻮده، آﻏﺎز ﮔﺮدﻳﺪ. در آن زﻣﺎن آﺷﻨﺎﻳﻲ ﺑﺎ ﭘﺪﻳﺪه ﻛﺸﺎورزى ﺑﺎﻋﺚ ﺷﺪ اﻧﺴﺎﻧﻬﺎ از ﺷﻜﺎر ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻛﺸﺖ و زرع رو آورﻧﺪ ﻛﻪ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻮﺟﺐ ﭘﻴﺪاﻳﺶ ﺷﻬﺮ و ﺷﻬﺮ ﻧﺸﻴﻨﻲ و ﻧﻬﺎﻳﺘﺎ” ﮔﺴﺘﺮش ﺗﺠﺎرت و داد و ﺳﺘﺪ و ﺑﺎزرﮔﺎﻧﻲ ﺷﺪ. ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ واﺣﺪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاى ﺳﻨﺠﺶ ﻛﻤﻴﺖ ﻫﺎى ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز زﻧﺪﮔﻲ ﺑﺸﺮ ﻣﻄﺮح ﺷﺪ و از ﺟﻤﻠﻪ واﺣﺪﻫﺎﻳﻲ ﺑﺮاى اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى ﻃﻮل ﭘﺎرﭼﻪ، ﺗﻮزﻳﻦ ﻣﻮادﻏﺬاﻳﻲ، واﺣﺪ ﭘﻮﻟﻲ ﺑﺮاى ﻣﺒﺎدﻟﻪ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم داد و ﺳﺘﺪ و واﺣﺪ زﻣﺎﻧﻲ ﺑﺮاى اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى ﻳﻚ روز ﻛﺎرى و ﻧﺤﻮه ﭘﺮداﺧﺖ دﺳﺘﻤﺰد و ﻧﻴﺰ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺎج و ﺧﺮاج و ﻣﺎﻟﻴﺘﻬﺎى ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز دوﻟﺘﻬﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﻳﺪ
اوﻟﻴﻦ ﻗﺪم در ﺗﻮﺳﻌﻪ و رﺷﺪ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى در زﻣﺎن ﺣﻜﻮﻣﺖ اﻣﭙﺮاﺗﻮر ﺑﺎﺑﻞ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪ. ﺑﻌﺪ از آن ﻣﺮدﻣﺎن ﻣﺼﺮ ﺑﺎﺳﺘﺎن ﻛﻪ در اﻃﺮاف دره ﺣﺎﺻﻠﺨﻴﺰ ﻧﻴﻞ زﻧﺪﮔﻲ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ اوﻟﻴﻦ اﻓﺮادى ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى و ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺑﻪ ﻫﻢ پیوسته2 ﺑﺮﻗﺮار ﻛﺮدﻧﺪ. آﻧﻬﺎ ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن را اﻳﻦ ﮔﻮﻧﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ: ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻳﻚ ﺷﺌﻲ ﺑﺎ ﻳﻚ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه
در ٢٩٠٠ ﺳﺎل ﻗﺒﻞ از ﻣﻴﻼد ﻓﺎروق ﺧﻮﻓﺎ ٣ ﻓﺮﻋﻮن ﻣﺼﺮ ﺗﺼﻤﻴﻢ ﺑﻪ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻳﻚ ﻫﺮم ﺑﺮاى آراﻣﮕﺎﻫﺶ ﮔﺮﻓﺖ و ﺑﺮاى ﺣﺼﻮل اﻃﻤﻴﻨﺎن از ﺻﺤﺖ ﺳﺎﺧﺖ آن ﻣﻘﻴﺎﺳﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﻴﻮﺑﻴﺖ٤ ﺳﺎﺧﺖ ﻛﻪ ﻃﻮل آن ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﻓﺎﺻﻠﻪ آرﻧﺞ ﺗﺎ ﻧﻮك اﻧﮕﺸﺘﺎن دﺳﺖ ﺑﻮد. ﻛﻴﻮﺑﻴﺖ ﺳﻠﻄﻨﺘﻲ ﻣﺼﺮ از ﺳﻨﮓ ﮔﺮاﻧﻴﺖ ﺳﻴﺎه ﺑﻮد ﻛﻪ ﺗﻘﺴﻴﻤﺎت آن ﺑﻪ اﻧﺪازه ﻋﺮض اﻧﮕﺸﺖ ﺑﻮد و در ﻗﺼﺮ ﻓﺎروق ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺘﺎﻧﺪارد اوﻟﻴﻪ ﻧﮕﻬﺪارى ﻣﻲ ﺷﺪ. ﻛﻴﻮﺑﻴﺖ دﻳﮕﺮ از ﮔﺮاﻧﻴﺖ ﺧﺎﻛﺴﺘﺮى ﺑﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺛﺎﻧﻮﻳﻪ در ﺳﺎﺧﺖ ﺑﻨﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﺮﻓﺖ. ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﺗﻤﻬﻴﺪات ﺑﻮد ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد راس وﺟﻮه اﻫﺮام ﻣﺼﺮ ﻓﻘﻂ ١٥ دﻗﻴﻘﻪ ﺧﻄﺎ داﺷﺘﻪ اﺳﺖ
از ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺗﺮﻳﻦ آﺛﺎرى ﻛﻪ در ﻣﻮرد اوزان ﺑﻪ دﺳﺖ آﻣﺪه اﺳﺖ، ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ وزﻧﻪ ﻫﺎى اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﻪ ﺑﻪ دﺳﺘﻮر دارﻳﻮش اول ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﻧﺪ، اﺷﺎره ﻧﻤﻮد. اﻳﻦ وزﻧﻪ ﻫﺎ ﺑﺮ اﺳﺎس واﺣﺪى ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﺮﺷﻪ (karsha) ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺮﺷﻪ ﻣﻌﺎدل ٣.٨٣ ﮔﺮم ﺑﻮده اﺳﺖ. ﭼﻬﺎر ﻧﻤﻮﻧﻪ از اﻳﻦ وزﻧﻪ ﻫﺎ در ﻣﻮزه ﻫﺎى داﺧﻞ و ﺧﺎرج از ﻛﺸﻮر وﺟﻮد دارﻧﺪ. ورﻧﻪ اى ﻛﻪ در اﻳﺮان ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ﻣﻌﺎدل ١٢٠ ﻛﺮﺷﻪ اﺳﺖ
در دوران ﺗﺴﻠﻂ روﻣﻴﺎن ﺑﺮ اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن ﺑﻌﺪ از ﻣﻴﻼد، اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﻫﺎ ﺑﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى روﻣﻴﺎن آﺷﻨﺎ ﺷﺪﻧﺪ و ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺑﺮﺧﻲ از آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ ﺑﺮﻧﺪ. آﻧﻬﺎ از واﺣﺪى ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان Libra ﻛﻪ ﺑﺮاﺑﺮ ﻳﻚ ﭘﻮﻧﺪ ﺑﻮد، ﺑﺮاى اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى وزن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﺮدﻧﺪ. در ﻗﺮن ١٢ ﻣﻴﻼدى ﻫﻨﺮى اول اﻧﺪازه ﺳﺎق ﭘﺎى ﺧﻮد را ﻣﻌﻴﺎرى ﺑﺮاى ﻳﻚ ﭘﺎ و ﻳﻚ ﻳﺎرد را ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﻴﻦ ﻧﻮك ﺑﻴﻨﻲ ﺗﺎ اﻧﮕﺸﺖ ﺷﺼﺖ ﺧﻮد اﻋﻼم ﻛﺮد
در ﺳﺎل ١٣٢٤ ﻣﻴﻼدى ﻫﻨﺮى دوم ﻃﻮل ﺳﻪ داﻧﻪ ﺟﻮ را ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ﻳﻚ اﻳﻨﭻ اﻋﻼم ﻛﺮد. (ﺗﻌﺮﻳﻒ دﻗﻴﻖ اﻳﻦ ﺑﻮد: ﻳﻚ اﻳﻨﭻ ﻋﺒﺎرت اﺳﺖ از ﻃﻮل ﺳﻪ داﻧﻪ ﺟﻮ ﺧﺸﻚ ﺷﺪه ﺑﺎ ﺷﻜﻞ ﻃﺒﻴﻌﻲ ﻛﻪ در ﻳﻚ اﻣﺘﺪاد و ﺳﺮ ﺑﻪ ﺳﺮ ﻗﺮار داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ). در ﻗﺮن ﻫﻔﺪﻫﻢ، ﮔﺎﻟﻴﻠﻪ ﺑﺎروﻣﺘﺮ اوﻟﻴﻪ، ﺗﺮﻣﻮﻣﺘﺮ و ﺗﻠﺴﻜﻮپ را اﺧﺘﺮاع ﻛﺮد. ﺑﺎ ﻫﻤﻪ اﻳﻦ ﭘﻴﺸﺮﻓﺘﻬﺎ، ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻋﻠﻤﻲ و ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪﮔﺎن ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﻋﺪم وﺟﻮد اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﻣﺮﺟﻊ دﭼﺎر ﻣﺸﻜﻼت زﻳﺎدى ﺑﻮدﻧﺪ و ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻋﺪم وﺟﻮد اﻳﻦ ﻋﺎﻣﻞ ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻨﻨﺪه، ﻫﺮ ﻛﺸﻮرى ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى و اﺻﻄﻼﺣﺎت ﺧﺎص ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ ﺑﺮد
در اواﺋﻞ ﻗﺮن ١٨ ﺟﻴﻤﺰ وات ﻣﺨﺘﺮع اﺳﻜﺎﺗﻠﻨﺪى ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﻧﻤﻮد ﺗﺎ داﻧﺸﻤﻨﺪان ﺟﻬﺎن دور ﻫﻢ ﺟﻤﻊ ﺷﺪه، ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺟﻬﺎﻧﻲ واﺣﺪ ﺑﺮاى اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى ﻫﺎ ﺑﻪ وﺟﻮد آورﻧﺪ. ﺑﻪ دﻧﺒﺎل اﻳﻦ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﮔﺮوﻫﻲ از داﻧﺸﻤﻨﺪان ﻓﺮاﻧﺴﻮى ﺑﺮاى ﺑﻪ وﺟﻮد آوردن ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺘﺮﻳﻚ وارد ﻋﻤﻞ ﺷﺪﻧﺪ و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﭘﺎﻳﻪ اى را ﻛﻪ داراى دو اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻳﻜﻲ ﻣﺘﺮ ﺑﺮاى واﺣﺪ ﻃﻮل و دﻳﮕﺮى ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم ﺑﺮاى وزن ﺑﻮد، ﺑﻪ وﺟﻮد آورﻧﺪ. در اﻳﻦ زﻣﺎن ﺛﺎﻧﻴﻪ را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺘﺎﻧﺪارد زﻣﺎن و ﺗﺮﻣﻮﺳﺎﻧﺘﻴﮕﺮاد را ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اﺳﺘﺎﻧﺪارد درﺟﻪ ﺣﺮارت ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ دادﻧﺪ. ﻫﻢ اﻛﻨﻮن ﺑﺴﻴﺎرى از ﻛﺸﻮرﻫﺎى ﺟﻬﺎن، ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺘﺮﻳﻚ را ﺑﻪ ﺻﻮرت رﺳﻤﻲ ﺑﺮاى اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى ﻫﺎى دﻗﻴﻖ ﺧﻮد ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ دﻫﻨﺪ. اﻣﺎ ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﻫﻨﻮز ﺳﻪ ﻛﺸﻮر در دﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت رﺳﻤﻲ از روش اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﺮاى اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. اﻳﻦ ﺳﻪ ﻛﺸﻮر اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه، ﻟﻴﺒﺮﻳﺎ و ﻣﻴﺎﻧﻤﺎر ﻫﺴﺘﻨﺪ. اﻟﺒﺘﻪ در ﻣﺮاﻛﺰ و ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎى ﻣﻬﻤﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﻧﺎﺳﺎ، روش اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى ﻣﺘﺮﻳﻚ ﺑﺮاى اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى دﻗﻴﻖ ﺗﺮ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد، اﻣﺎ ﺑﻪ ﻫﺮ ﺷﻜﻞ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﻋﻤﺪه اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى ﻫﺎ در اﻳﻦ ﻛﺸﻮرﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد
ﺑﻪ ﻫﺮ ﺻﻮرت واﺣﺪﻫﺎ و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎى اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى ﻣﺨﺘﻠﻔﻲ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﻛﺎراﻳﻲ ﺷﺎن ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ در ﺑﺴﻴﺎرى از ﻓﺮﻫﻨﮓ ﻫﺎ و ﻣﻨﺎﻃﻖ دﻧﻴﺎ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﮔﻴﺮﻧﺪﻫﻤﺎﻧﻄﻮر. ﻛﻪ ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ واﺣﺪﻫﺎﻳﻲ ﻫﻤﭽﻮن ﻧﺨﻮد، ﻣﺜﻘﺎل، ﭼﺎرك، ﻣﻦ، ﺧﺮوار، وﺟﺐ، ﻓﺮﺳﻨﮓ و … را از ﭘﺪر و ﭘﺪرﺑﺰرگ ﻫﺎى ﺗﺎن ﺷﻨﻴﺪه ﺑﺎﺷﻴﺪ
در ﺳﺎل ١٨٧٥ ﻣﻴﻼدى داﻧﺸﻤﻨﺪان و ﻣﺘﺨﺼﺼﺎن ﺟﻬﺎن در ﭘﺎرﻳﺲ ﺑﺮاى اﻣﻀﺎء ﻗﺮاردادى ﺑﻪ ﻧﺎم ﭘﻴﻤﺎن ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﺘﺮﻳﻚ دور ﻫﻢ ﮔﺮد آﻣﺪﻧﺪ. اﻳﻦ ﻗﺮارداد زﻣﻴﻨﻪ را ﺑﺮاى اﻳﺠﺎد دﻓﺘﺮ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اوزان و ﻣﻘﻴﺎﺳﻬﺎ در ﺳﻮر ﻓﺮاﻧﺴﻪ آﻣﺎده ﻛﺮد. اﻳﻦ ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻫﻨﻮز ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﻨﺒﻊ و ﻣﺮﺟﻊ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﭘﺎ ﺑﺮﺟﺎﺳﺖ
در ﻳﻚ ﺑﺮرﺳﻲ اﺟﻤﺎﻟﻲ ﻣﺸﺨﺺ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﻛﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﻋﻤﺪه در ﻋﻬﺪ ﺑﺎﺳﺘﺎن و ﻗﺮون ﮔﺬﺷﺘﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﻗﺒﻞ از رﻧﺴﺎﻧﺲ ﻛﻪ ﺟﻨﺒﻪ ﻋﻤﻮﻣﻲ داﺷﺘﻪ و ﻧﻴﺎز ﺑﻪ آن ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﻮارد دﻳﮕﺮ اﺣﺴﺎس ﺷﺪه اﺳﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى اوزان و ﻣﻘﻴﺎﺳﻬﺎ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. اﻣﺎ ﭘﺲ از ﻋﺼﺮ رﻧﺴﺎﻧﺲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﺤﻮل ﺑﻨﻴﺎدى در ﻃﺮز ﺗﻔﻜﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و رﺷﺪ اﺧﺘﺮاﻋﺎت و ﺗﻮﻟﻴﺪات ﺻﻨﻌﺘﻲ ( اﻧﻘﻼب ﺻﻨﻌﺘﻲ) اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺻﻨﻌﺘﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪ. ﻳﻜﻲ از ﻗﺪﻳﻤﻲ ﺗﺮﻳﻦ و اﺳﺎﺳﻲ ﺗﺮﻳﻦ اﺻﻞ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﻪ در اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﻛﻨﻮﻧﻲ ﺑﺪان ﺗﻮﺟﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ و در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان اوﻟﻴﻦ اﺻﻞ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﺮدن ﻣﻄﺮح اﺳﺖ اﺻﻞ ﻛﺎﻫﺶ اﻧﻮاع و در ﻛﻨﺎر آن اﺻﻞ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﭘﺬﻳﺮى اﺳﺖ. ﺑﻪ ﻃﻮرى ﻛﻪ ﻫﻤﻴﻦ اﺻﻞ ﻣﻮﺟﺒﺎت ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺒﻮه و زﻧﺠﻴﺮه اى را ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ. در ﮔﺬﺷﺘﻪ ﻫﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﻳﺎ ﺻﻨﻌﺘﮕﺮى ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ اﺑﺰارﻫﺎى اﺑﺘﺪاﻳﻲ و ﻣﻴﺮاث ﻧﻴﺎﻛﺎن ﺧﻮد ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻲ ﺑﺎ ﺷﻜﻞ و ﻃﺮح و اﺑﻌﺎد ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﻲ ﺳﺎﺧﺖ اﻣﺎ اﻣﺮوزه ﺑﺎ ﻣﻨﺴﺠﻢ ﺷﺪن ﺗﻮﻟﻴﺪ، ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻲ ﺑﺎ وﻳﮋﮔﻴﻬﺎى ﻳﻜﺴﺎن ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻣﻲ ﮔﺮدد.
از ﭘﻴﺸﮕﺎﻣﺎن اﺻﻞ ﻛﺎﻫﺶ اﻧﻮاع و ﺗﻌﻮﻳﺾ ﭘﺬﻳﺮى ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ ﻳﻚ آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم اﻟﻲ وﻳﺘﻨﻲ اﺷﺎره ﻛﺮد. اﻳﻦ ﺷﺨﺺ در ﺳﺎل ١٧٩٣ ﺑﺮاى ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﺗﻔﻨﮓ ﺳﺮ ﭘﺮى را ﻃﺮاﺣﻲ ﻛﺮد ﻛﻪ داراى ﻗﺴﻤﺘﻬﺎى ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﺑﻮد و در واﻗﻊ ﭘﺎﻳﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ اﻧﺒﻮه را ﻓﺮاﻫﻢ آورد. ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ در اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن در ﺳﺎل ١٨٤١ ﺷﺨﺼﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﺟﻮرج وﻳﺘﻮرث ﺑﺮ اﺳﺎس ارﺗﻔﺎع، ﻋﻤﻖ و ﺗﻌﺪاد دﻧﺪه در ﻫﺮ اﻳﻨﭻ ﻧﻈﺎم ﻣﺨﺼﻮﺻﻲ را ﺑﺮاى اﻧﻮاع دﻧﺪه ﻫﺎى ﭘﻴﭻ و ﻣﻬﺮه ﺑﻪ وﺟﻮد آورد ﻛﻪ ﺗﻌﻮﻳﺾ ﭘﺬﻳﺮى ﭘﻴﭽﻬﺎ و ﻣﻬﺮه ﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻬﻮﻟﺖ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﺑﺎﺷﺪ. ﻫﻤﮕﺎم ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﺗﻮﻟﻴﺪات ﺻﻨﻌﺘﻲ و اﻧﺒﻮه ﺳﺎزى، رﻋﺎﻳﺖ ﻧﻜﺎت اﻳﻤﻨﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻄﺮح ﮔﺮدﻳﺪ ﺑﻪ وﻳﮋه ﭘﺲ از اﺧﺘﺮاع ﻣﺎﺷﻴﻦ ﺑﺨﺎر و ﻛﺎرﺑﺮد ﮔﺴﺘﺮده آن در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎى ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ از ﻗﺒﻴﻞ ﻛﺸﺘﻲ ﻫﺎ و ﻟﻮﻛﻮﻣﻮﺗﻴﻮﻫﺎ و ﺧﺴﺎرات ﻧﺎﺷﻲ از آن، ﺑﻪ ﻃﻮرى ﻛﻪ در ﻧﻴﻤﻪ دوم ﻗﺮن ﻧﻮزدﻫﻢ در آﻣﺮﻳﻜﺎ اﻧﻔﺠﺎر ﻣﺨﺎزن ﺗﺤﺖ ﻓﺸﺎر ٥٠٠٠٠ﻛﺸﺘﻪ و دو ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ زﺧﻤﻲ ﺑﺮ ﺟﺎى ﮔﺬاﺷﺖ
رﺷﺪ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژى و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺎﺷﻴﻦ آﻻت ﺟﺪﻳﺪ، اﻓﺰاﻳﺶ ﺗﻮﻟﻴﺪات ﺻﻨﻌﺘﻲ و در ﻧﺘﻴﺠﻪ رﻗﺎﺑﺖ در ﺑﺎزارﻫﺎى داﺧﻠﻲ و ﺧﺎرﺟﻲ را ﺑﻪ دﻧﺒﺎل داﺷﺘﻪ اﺳﺖ.از اﻳﻦ رو در روﻧﺪ ﺗﻜﺎﻣﻞ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﺮدن، اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى دﻳﮕﺮى از ﻗﺒﻴﻞ روﺷﻬﺎى ﺑﺮرﺳﻲ و آزﻣﻮن، ﺗﻮﺻﻴﻒ ویژگی ها، اﺻﻄﻼﺣﺎت، آﻳﻴﻦ ﻛﺎر، ﻓﻨﻮن ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ و سیستم های ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﻴﻔﻴﺖ اﻫﻤﻴﺖ ﻳﺎﻓﺘﻨﺪ
ﻫﻤﺎﻧﻄﻮر ﻛﻪ ﮔﻔﺘﻪ ﺷﺪ در ﻃﻮل ﺗﺎرﻳﺦ، اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﺤﻮﻻت زﻳﺎدى را ﭘﺸﺖ ﺳﺮ ﮔﺬارده اﺳﺖ. در اﺑﺘﺪا ﺑﺼﻮرت اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻧﺪازه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه، ﺑﻌﺪ از آن ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﺤﺼﻮل ﻃﺮح ﮔﺮدﻳﺪه و ﺳﭙﺲ ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد روش و ﺳﻴﺴﺘﻢ رﺳﻴﺪه اﺳﺖ
واژه اﺳﺘﺎﻧﺪارد
ﺑﺮﺧﻲ از ﻧﻮﻳﺴﻨﺪﮔﺎن ﻣﻌﺘﻘﺪﻧﺪ ﻛﻪ ﻫﺸﺖ ﻗﺮن ﭘﻴﺶ از زﺑﺎن ﻓﺮاﻧﺴﻪ واژه etendard ﻳﺎ etandard ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﺑﻴﺮق ﻧﻈﺎﻣﻲ، ﺑﻴﺮق ﻗﺸﻮن، ﻋﻠﻢ و ﭘﺮﭼﻢ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ وارد زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺷﺪ. ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ دﻟﻴﻞ در زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﺎﺳﺘﺎﻧﻲ، اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﭘﺮﭼﻢ واﺣﺪﻫﺎى ﻧﻈﺎﻣﻲ ﺑﻮده اﺳﺖ و از ﻧﻈﺮ رﻳﺸﻪ ﻟﻐﺖ ﺑﻪ ﻓﻌﻞ extend ﻻﺗﻴﻦ ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﮔﺴﺘﺮده ﻛﺮدن و ﺑﺮاﻓﺮاﺷﺘﻦ ﺑﺎز ﻣﻲ ﮔﺮدد
ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت و ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ،ﻛﻠﻤﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد از ﻟﺤﺎظ ﻣﻌﻨﻲ ﺗﺤﺖ ﺗﺎﺛﻴﺮ واژه stand ﻗﺮار ﻣﻲ ﮔﻴﺮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻌﺎﻧﻲ اﻳﺴﺘﺎدن، ﻣﺎﻧﺪن، ﺗﻮﻗﻒ ﻛﺮدن و ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ذﻛﺮ اﻳﻦ ﻧﻜﺘﻪ ﻻزم اﺳﺖ ﻛﻪ واژه اﺳﺘﺎﻧﺪارد در زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ، از ﻧﻈﺮ ﻋﻠﻤﻲ و ﻓﻨﻲ ﺑﺎ دو ﻣﻌﻨﻲ ﻛﺎﻣﻼ ” ﻣﺘﻤﺎﻳﺰ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻣﻲ ﺷﻮد: اﻟﻒ- واﺣﺪﻫﺎ و ﻣﻘﻴﺎس ﻫﺎى اﻧﺪازه ﮔﻴﺮى ﭼﻪ از ﻧﻈﺮ ﻛﻤﻲ و ﻣﺎدى (ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺘﺮ و ﻛﻴﻠﻮﮔﺮم) و ﭼﻪ از ﻟﺤﺎظ ﺗﻌﺮﻳﻒ (ﻣﺎﻧﻨﺪ آﻣﭙﺮ و ﻛﺎﻟﺮى) ﻛﻪ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ اﻣﺮوزى آن را etalon ﻣﻲ ﻧﺎﻣﻨﺪ.
ب- ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎى ﻧﻮﺷﺘﻪ ﻫﺎى ﺣﺎوى ﻣﻘﺮرات و اﺻﻮل ﺑﺮاى ﺗﻨﻈﻴﻢ اﻣﻮر ﻓﻨﻲ، ﻋﻠﻤﻲ و ﺗﺠﺎرى ﻛﻪ در ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻪ lanorme و در آﻟﻤﺎن ﺑﻪ norm ﻣﻮﺳﻮم اﺳﺖ ﻛﻪ از رﻳﺸﻪ ﻻﺗﻴﻦ normn ﻳﻌﻨﻲ ﮔﻮﻧﻴﺎ ﻣﺸﺘﻖ ﺷﺪه اﻧﺪ
واژه norm ﺑﻪ ﻣﻌﺎﻧﻲ، ﻣﺎﺧﺬ، ﻣﻴﺰان، ﻗﺎﻧﻮن، ﻫﻨﺠﺎر و واژه normal ﺑﺮاى ﺑﻴﺎن ﻣﻘﺎﺻﺪى ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﺘﻮﺳﻂ، ﻣﻌﺘﺪل، ﺑﺎ ﻗﺎﻋﺪه، ﻣﻌﻤﻮﻟﻲ، ﻋﺎدى و ﻃﺒﻴﻌﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﻣﻲ روﻧﺪ وﻟﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻋﺪم ﺟﺎﻣﻌﻴﺖ آن ﻣﻄﺎﺑﻖ ﻣﻌﺎﻧﻲ ﺑﺮﺷﻤﺮده ﺷﺪه ﺑﺮاى واژه اﺳﺘﺎﻧﺪارد، در زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ﺑﻪ ﻛﺎر ﺑﺮده ﻧﻤﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﻓﺮاﻧﺴﻮﻳﺎن ﻧﻴﺰ واژه normalization را ﻛﻪ ﻧﻤﺎﻳﺎﻧﮕﺮ ﻣﻔﻬﻮم اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﺮدن اﺳﺖ از ﻛﻠﻤﻪ normal ﺳﺎﺧﺘﻪ اﻧﺪ و ﺗﺮﺟﻴﺢ ﻣﻲ دﻫﻨﺪ ﻛﻪ از واژه ﻧﺮﻣﺎﻟﻴﺰاﺳﻴﻮن ﻛﻪ در زﺑﺎن ﻓﺮاﻧﺴﻪ اﺻﺎﻟﺖ ﺑﻴﺸﺘﺮى دارد اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ.
در اﻳﺮان ﻧﻴﺰ واژه “ اﺳﺘﺎﻧﺪه” ﺑﻪ ﻣﻌﻨﻲ ﺗﺜﺒﻴﺖ ﺷﺪه، ﺗﻮﺳﻂ زﻧﺪه ﻳﺎد ﻏﻼﻣﺤﺴﻴﻦ ﻣﺼﺎﺣﺐ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺷﺪ اﻣﺎ ﻫﺮﮔﺰ رواج ﻧﻴﺎﻓﺖ
اﻧﻮاع اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ
اﻟﻒ – اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ اي
اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ آﻧﻬﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در ﺣﻮزه ﻳﻚ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ ﻳﺎ ﺷﺮﻛﺖ اﻋﺘﺒﺎر دارﻧﺪ. اﻳﻦ ﻧﻮع اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺳﻄﺢ ﻓﻨﺎورى ﻛﺸﻮر را ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﺪ. در اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ فعالیت های ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﻮﻟﻴﺪ، ﻃﺮاﺣﻲ، آزﻣﻮن، ﺧﺪﻣﺎت ﭘﺲ از ﻓﺮوش، ﭘﺮﺳﻨﻞ، ﺧﻂ ﻣﺸﻲ ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ و…. ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻛﻠﻲ ﺷﻜﻞ و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻳﻚ ﻛﺎرﺧﺎﻧﻪ را ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺻﻮﻟﻲ در ﻣﻲ آورﻧﺪ. اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎﻳﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﺟﻨﺮال اﻟﻜﺘﺮﻳﻚ ( ( GE، وﻟﻮو ( VOLVO)، ﻓﻮرد ( FORD)، رﻧﻮ ( RENAULT) و…. در اﻳﻦ رده ﺟﺎى ﻣﻲ ﮔﻴﺮﻧﺪ
ب– اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي اﻧﺠﻤﻨﻰ ﻳﺎ ﺻﻨﻔﻰ
ﺷﺎﻣﻞ ﻗﺮاردادﻫﺎ و ﻣﺴﺘﻨﺪات ﻳﻚ ﮔﺮوه ﻛﺎرى ﻣﺘﺨﺼﺺ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﻮل ﻳﻚ ﻣﺤﻮر ﺻﻨﻌﺘﻲ – ﻓﻨﻲ و ﺑﺎ ﻫﺪف ﺗﺒﻴﻴﻦ ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﻣﺸﺨﺺ و اﻳﺠﺎد
ﻳﻚ زﺑﺎن ﺑﻴﻦ ﮔﺮوﻫﻲ ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻲ ﺷﻮد. رﺷﺪ و ﺗﻮﺳﻌﻪ اﻳﻦ ﻧﻮع اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻴﺸﺘﺮ در ﻛﺸﻮر آﻣﺮﻳﻜﺎ دﻳﺪه ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﻛﻴﻔﻴﺖ ﺑﺎﻻ و ﺗﺨﺼﺼﻲ ﺑﻮدن ﻣﺪارك اﻳﻦ ﮔﺮوه، ﻣﺴﺘﻨﺪات آﻧﻬﺎ اﻋﺘﺒﺎر ﺟﻬﺎﻧﻲ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده اﺳﺖ. از ﺟﻤﻠﻪ اﻳﻦ ﮔﺮوه ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى
اﻧﺠﻤﻦ آزﻣﻮن و ﻣﻮاد آﻣﺮﻳﻜﺎ ( ASTM)، اﻧﺠﻤﻦ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ آﻣﺮﻳﻜﺎ ASME) )، ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻧﻔﺖ آﻣﺮﻳﻜﺎ ( API)، اﻧﺠﻤﻦ ﻣﻬﻨﺪﺳﺎن ﺧﻮدرو ( SAE) و…. اﺷﺎره ﻧﻤﻮد
اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى وزارت دﻓﺎع آﻣﺮﻳﻜﺎ ( ( MIL-STD و وزارت دﻓﺎع اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن (MOD) را ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮان از اﻳﻦ دﺳﺘﻪ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر آورد ﮔﺮﭼﻪ ﺑﻪ ﻟﺤﺎظ ﺗﻨﻮع ﻣﻮﺿﻮﻋﻲ و ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻓﻨﻲ ﺟﺰو ﺑﻬﺘﺮﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى دﻧﻴﺎ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﻲ آﻳﻨﺪ ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اى ﻛﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺜﺎل در ﻣﺠﻤﻮع اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى MIL ﻣﻲ ﺗﻮان ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اى از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺻﻨﻌﺘﻲ، ﻃﺮاﺣﻲ، ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ، آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎﻫﻲ، ﺗﻮﻟﻴﺪى، ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ و…. را در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﻠﺰات، ﻏﻴﺮ ﻓﻠﺰات، ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻧﻔﺘﻲ و ﭘﺎﻻﻳﺸﮕﺎﻫﻲ، رﻧﮓ و ﭘﻮﺷﺶ ﻫﺎ، ﻣﻮﺗﻮر و اﺟﺰاء آن، ﮔﻴﺮ ﺑﻜﺲ، ﭼﺴﺐ وﺳﻴﻼﻧﺖ، ﭘﻤﭗ، اﺳﻠﺤﻪ، ﺗﺠﻬﻴﺰات اﻟﻜﺘﺮﻳﻜﻲ و اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻜﻲ، آزﻣﻮﻧﻬﺎى ﻏﻴﺮ ﻣﺨﺮب و… ﻳﺎﻓﺖ
اﮔﺮ ﺑﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻى ﻣﺎﻧﻴﺘﻮر ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮﺗﺎن دﻗﺖ ﻛﻨﻴﺪ ﺣﺮوف TCO را ﺧﻮاﻫﻴﺪ دﻳﺪ. اﻳﻦ ﺣﺮوف ﻣﺨﻔﻒ ﻧﺎم ﺳﻮﺋﺪى “اﺗﺤﺎدﻳﻪ ﻛﺎرﻣﻨﺪان ﺣﺮﻓﻪ اى ﺳﻮﺋﺪ “٧ اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻴﺶ از 3/1 ﻣﻴﻠﻴﻮن ﻧﻔﺮ ﻋﻀﻮ دارد. اﻋﻀﺎء TCO ﺗﻮﺟﻪ ﺧﺎﺻﻲ ﺑﻪ ﻛﺎرﺑﺮد ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ و وﺳﺎﻳﻞ ﺟﺎﻧﺒﻲ آن داﺷﺘﻪ و اﺳﺘﺎﻧﺪارد وﺿﻊ ﺷﺪه را ﺑﻪ ﻧﺎم ﺧﻮد TCO اﻋﻼم ﻧﻤﻮده اﻧﺪ. اﻛﺜﺮ ﺗﻮﻟﻴﺪﻛﻨﻨﺪﮔﺎن، اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد را ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﺸﺨﻴﺺ داده و ﻣﻘﺮرات آن را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ و ﺑﻪ ﻣﻮرد اﺟﺮاء در آورده اﻧﺪ. ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ اﻣﺮوزه در ﻛﻠﻴﻪ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت ﻣﺎﻧﻴﺘﻮر در آﻣﺮﻳﻜﺎ و اروﭘﺎ، اﺳﺘﺎﻧﺪارد TCO ﺟﺰو وﻳﮋﮔﻴﻬﺎى اﺻﻠﻲ ﻣﺎﻧﻴﺘﻮر ذﻛﺮ ﻣﻲ ﮔﺮدد. در ﺣﻘﻴﻘﺖ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد را ﻧﻴﺰ ﻣﻲ ﺗﻮان اﺳﺘﺎﻧﺪاردى اﻧﺠﻤﻨﻲ ﻳﺎ ﺻﻨﻔﻲ ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮه اى ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﺮد.
پ – اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻠﻰ
ﺷﺎﻣﻞ ﻣﺴﺘﻨﺪات و ﻣﻘﺮرات ﻛﻴﻔﻲ، ﺗﻌﺎرﻳﻒ، روﺷﻬﺎى آزﻣﻮن و… ﻳﻚ ﻛﺸﻮر در ﻣﻮرد ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺧﻮد ﻳﺎ ﻣﺤﺼﻮﻻﺗﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ در آن ﻛﺸﻮر اﺟﺎزه ﻓﺮوش ﭘﻴﺪا ﻣﻲ ﻛﻨﻨﺪ. اﻳﻦ ﮔﺮوه از اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ ﺑﻪ وﺳﻴﻠﻪ ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد آن ﻛﺸﻮر ﻛﻪ ﻣﻘﺎم ذﻳﺼﻼح ﺑﺮاى ﻛﺎر ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ، ﺗﻬﻴﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. در ﺗﺪوﻳﻦ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻫﺎ ﺗﻤﺎﻣﻲ ﻃﺮﻓﻬﺎى ذﻳﻨﻔﻊ از ﻗﺒﻴﻞ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه، ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه، اﻋﻀﺎى ﻣﺮاﻛﺰ ﻋﻠﻤﻲ و ﭘﮋوﻫﺸﻲ، ﺗﺠﺎرى، ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎى دوﻟﺘﻲ و اﻣﺜﺎل آن ﺷﺮﻛﺖ دارﻧﺪ. اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﻣﻠﻲ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺷﺮاﻳﻂ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺷﺮاﻳﻂ اﻗﺘﺼﺎدى، ﻓﻨﻲ و ﻏﻴﺮه ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﻣﻠﻲ ﺑﻪ دو دﺳﺘﻪ اﺟﺒﺎرى و ﺗﺸﻮﻳﻘﻲ ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى اﺟﺒﺎرى، اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ در راﺑﻄﻪ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺎ اﻳﻤﻨﻲ، ﺑﻬﺪاﺷﺖ، ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ و ﻳﺎ ﺗﺠﺎرت ﺑﻮده و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ از ﻧﻈﺮ اﺟﺮا، اﺟﺒﺎرى اﻋﻼم ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﮔﺎﻫﻲ اﻳﻦ اﻣﺮ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻳﻚ ﺗﻮاﻓﻖ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺻﻮرت ﮔﻴﺮد ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻘﺮرات ﺗﺮاﻓﻴﻚ و ﻣﺒﺎرزه ﺑﺎ آﻟﻮدﮔﻲ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ. اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺗﺸﻮﻳﻘﻲ، اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎﻳﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ ﺗﻮﻟﻴﺪ ﻛﻨﻨﺪه ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﺗﻮان ﺑﺎﻻى ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪى و ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﺧﻮد ﺗﻤﺎﻳﻞ ﺑﻪ اﺟﺮاى آن دارد. از ﺟﻤﻠﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﻣﻠﻲ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠﻲ اﻳﺮان ( ( ISIRI، آﻣﺮﻳﻜﺎ (ANSI ) آﻟﻤﺎن ( DIN )، اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن( BSI) و… اﺷﺎره ﻛﺮد.
ت – اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻪ اي
ﻋﻮاﻣﻞ ﻧﻈﻴﺮ ﻣﻮﻓﻘﻴﺖ ﺟﻐﺮاﻓﻴﺎﻳﻲ، ﻓﺮﻫﻨﮓ، ﺳﻴﺎﺳﺖ، روش ﺗﻮﻟﻴﺪ و ﻣﺼﺮف و اﻣﺜﺎل آن ﺑﺮﺧﻲ از ﻛﺸﻮرﻫﺎ را ﺑﺮ آن داﺷﺘﻪ اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﺸﺘﺮﻛﺎ ﻣﺒﺎدرت ﺑﻪ ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﻣﻨﻄﻘﻪ اى ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ. ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت دﻳﮕﺮ ﻣﺴﺘﻨﺪات و ﻣﺪارك ﻓﻨﻲ ﮔﺮوﻫﻲ از ﻛﺸﻮرﻫﺎى ﻫﻤﺴﺎﻳﻪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺑﻬﺮه ﻣﻨﺪى از ﻛﻴﻔﻴﺖ ﻣﺸﺘﺮك و زﺑﺎن ﻋﻤﻮﻣﻲ در ﻣﻜﺎﺗﺒﺎت، ﺗﺠﺎرت و ﺗﺒﺎدل ﻛﺎﻻ اﻳﻦ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ را ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ دﻫﺪ. ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از اﺳﺘﺎﻧﺪارد اروﭘﺎ (EN)، اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﺸﻮرﻫﺎى ﻋﺮﺑﻲ ASMO))، اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﺸﻮرﻫﺎى آﻓﺮﻳﻘﺎﻳﻲ (ARSO) و اﺳﺘﺎﻧﺪارد کشورهای آﻣﺮﻳﻜﺎﻳﻲ (ﭘﺎن آﻣﺮﻳﻜﻦ) (COPANT)
ث – اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎي ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻰ
اﻣﺮوزه روﻧﺪ رﺷﺪ ﺻﻨﻌﺖ و ﺗﺠﺎرت و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﺤﻮﻻت ﻋﻠﻤﻲ و اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ در ﺟﻬﺎن ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اى اﺳﺖ ﻛﻪ ﻛﺸﻮرﻫﺎ را ﺑﻴﺶ از ﭘﻴﺶ ﺑﻪ ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻧﺰدﻳﻚ ﻣﻲ ﻛﻨﺪ و در اﻳﻦ راﺳﺘﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ اﻳﺠﺎد ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ، ﺳﻬﻮﻟﺖ ارﺗﺒﺎط و رﻓﻊ ﻣﺸﻜﻼت ﻓﻨﻲ ﺗﺪوﻳﻦ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻫﺎ ﺣﺎﺻﻞ ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﻈﺮات ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ذﻳﺮﺑﻂ ﻛﺸﻮرﻫﺎى ﻋﻀﻮ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﺳﺖ ﻛﻪ اﻟﺒﺘﻪ در اﺑﺘﺪا ﻣﻤﻜﻦ اﺳﺖ ﺗﺼﻮر ﺷﻮد ﻛﻪ اﻫﺪاف اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﻣﻠﻲ و ﻣﻨﻄﻘﻪ اى ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﺸﺘﺮك ﺑﺎﺷﺪ. ﺑﺮاى ﺗﺒﻴﻴﻦ اﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﺑﺎﻳﺪ اﺷﺎره ﻛﺮد ﻛﻪ ﻫﺪف ﻧﻬﺎﻳﻲ اﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻴﺎن ﻣﻲ ﺷﻮد: ” ﺗﻮاﻧﺎﻳﻲ ﻋﻤﻠﻜﺮد در ﺗﻤﺎم ﺳﻄﻮح ” و ﻫﺪف از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﺮدن در ﺳﻄﻮح ﻗﺒﻠﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺗﻌﺮﻳﻒ ارﺗﻘﺎء ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ در ﻣﻮرد اﻧﻮاع اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻫﺎى ﺟﻬﺎﻧﻲ و ﻳﺎ ﺗﻌﻤﻴﻢ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎى ﻋﻠﻤﻲ، ﻓﻨﺎورى و اﻗﺘﺼﺎدى ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ سازمان های ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺗﺪوﻳﻦ و ﻧﺸﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از: ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ( ISO) ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اﻟﻜﺘﺮوﺗﻜﻨﻴﻚ ( IEC) و ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﻣﻘﺮرات ﻣﻮاد ﻏﺬاﻳﻲ (.( CAC ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻪ ﺳﺎل ١٩٠٦ ﻣﻴﻼدى ﺑﺎز ﻣﻲ ﮔﺮدد. در آن ﺳﺎل ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اﻟﻜﺘﺮوﺗﻜﻨﻴﻚ ( IEC) ﺑﺎ ﻫﺪف ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ در ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ در زﻣﻴﻨﻪ ﺑﺮق و اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﮔﺮدﻳﺪ و ﺗﺎﻛﻨﻮن ﻧﻴﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ دارد.
ﭼﻨﺪ ﺳﺎل ﺑﻌﺪ در ﺳﺎل ١٩٢٦ ﻣﻴﻼدى ﺑﺎ ﺗﺎﺳﻴﺲ اﺗﺤﺎدﻳﻪ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻮﺳﺴﺎت ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ( ISA) ﻛﻪ ٢٠ ﻛﺸﻮر اروﭘﺎﻳﻲ ﻋﻀﻮﻳﺖ آن را ﭘﺬﻳﺮﻓﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ، ﻗﺪﻣﻬﺎى ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ در ﺳﺎﻳﺮ زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎ ﺑﻪ وﻳﮋه ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ ﺑﺮداﺷﺘﻪ ﺷﺪ اﻣﺎ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﺑﺮوز ﺟﻨﮓ ﺟﻬﺎﻧﻲ دوم ﺗﻤﺎﻣﻲ اﻳﻦ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎ در ﺳﺎل ١٩٤٢ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺷﺪ. وﻟﻲ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ اﺣﺴﺎس ﻧﻴﺎز ﺑﻪ ﭼﻨﻴﻦ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺟﻬﺖ ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﺻﻨﺎﻳﻊ و ﻓﻨﺎورى و ﺗﺴﻬﻴﻞ ﻣﺒﺎدﻻت ﺗﺠﺎرى، ﻧﻤﺎﻳﻨﺪﮔﺎن ٢٥ ﻛﺸﻮر ﻛﻪ ﻋﻤﺪﺗﺎ ” ﻋﻀﻮ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻫﻤﺎﻫﻨﮕﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ ﺑﻮدﻧﺪ در ﺗﺎرﻳﺦ ١٤ اﻛﺘﺒﺮ ١٩٤٦ ﻣﻴﻼدى ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ٢٢ ﻣﻬﺮ ﻣﺎه ١٣٢٥ ﺧﻮرﺷﻴﺪى در ﻟﻨﺪن ﮔﺮد ﻫﻢ آﻣﺪﻧﺪ و ﭘﺲ از ﻣﺬاﻛﺮات ﻃﻮﻻﻧﻲ ﺳﺮاﻧﺠﺎم ﺑﺮاى ﺗﺎﺳﻴﺲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺎ ﺣﺮوف اﺧﺘﺼﺎرى ISO ﻛﻪ ﻛﻮﺗﺎه ﺷﺪه International Organization for Standardization اﺳﺖ ﺗﻮاﻓﻖ ﻧﻤﻮدﻧﺪ.
اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن رﺳﻤﺎ “در ﻓﻮرﻳﻪ ١٩٤٧ در ﺷﻬﺮ ژﻧﻮ ﺳﻮﺋﻴﺲ ﻛﺎر ﺧﻮد را آﻏﺎز ﻧﻤﻮد. ISO ﻳﻚ اﺗﺤﺎدﻳﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻏﻴﺮ دوﻟﺘﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ اﻋﻀﺎء آن از ﻣﻴﺎن ﻣﻮﺳﺴﻪ ﻫﺎى اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠﻲ ﻫﺮ ﻛﺸﻮر (از ﻫﺮ ﻛﺸﻮر ﻳﻚ ﻧﻔﺮ) اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه اﻧﺪ و ﻣﺎﻣﻮرﻳﺖ آن ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻓﺮﻫﻨﮓ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎى واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ آن در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎن ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ اﻣﻜﺎن ﻣﺒﺎدﻻت ﻛﺎﻻ و ﺧﺪﻣﺎت ﺑﻬﺘﺮ ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﻮد و ﻫﻤﻜﺎرﻳﻬﺎى ﺟﻬﺎﻧﻲ در ﺧﺼﻮص ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎى اﻗﺘﺼﺎدى، ﻓﻨﻲ، ﻋﻠﻤﻲ و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎﺗﻲ ﺗﻮﺳﻌﻪ ﻳﺎﺑﺪ.
اﻧﺘﺨﺎب ﻧﺎم اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮ اﺳﺎس ﻣﺨﻔﻒ ﻧﺎم ﻻﺗﻴﻦ آن ﻧﺒﻮده اﺳﺖ زﻳﺮا اﮔﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﻮد ﻣﻲ ﺑﺎﻳﺴﺖ IOS ﺑﺎﺷﺪ و در آن ﺻﻮرت ﻣﺨﻔﻒ آن در زﺑﺎﻧﻬﺎى ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻲ ﻛﺮد در ﺣﺎﻟﻲ ﻛﻪ در ﺗﻤﺎﻣﻲ زﺑﺎﻧﻬﺎ اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﻤﺎن ISO اﺳﺖ. در واﻗﻊ رﻳﺸﻪ ISO از واژه ﻳﻮﻧﺎﻧﻲ ISOS ﺑﻪ ﻣﻌﻨﺎى ﻣﺴﺎوى و ﺑﺮاﺑﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﻴﺸﻮﻧﺪ در ﺑﺴﻴﺎرى از ﻋﺒﺎرات ﻫﻤﭽﻮن اﻳﺰوﺗﻮپ (ISOTOPE )، اﻳﺰو ﻣﺘﺮﻳﻚ ( ISOMETRIC) اﻳﺰوﺑﺎر (( ISOBAR و.. ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﻣﻔﻬﻮم ﺑﺮاﺑﺮى و ﻣﺴﺎوى ﺑﻮدن ﺑﻜﺎر ﺑﺮده ﻣﻲ ﺷﻮد.
زﻣﻴﻨﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺘﻬﺎى ﺳﺎزﻣﺎن ISO داراى ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻣﺤﺪودﻳﺘﻲ ﻧﻴﺴﺖ و در ﺑﺮﮔﻴﺮﻧﺪه ﻛﻠﻴﻪ ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎى ﺗﺨﺼﺼﻲ اﺳﺖ و ﺗﻨﻬﺎ در ﺧﺼﻮص ﺑﺮق و اﻟﻜﺘﺮوﻧﻴﻚ ﻛﻪ ﺑﺮ ﻋﻬﺪه IEC اﺳﺖ، ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻧﻤﻲ ﻛﻨﺪ. در ﺑﺮﺧﻲ ﻣﻮارد ﻫﻤﺎﻧﻨﺪ ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژى اﻃﻼﻋﺎت، آزﻣﻮن و ﻛﺎﻟﻴﺒﺮاﺳﻴﻮن، ﺑﺎزرﺳﻲ و… ﻧﻴﺰ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﺑﺼﻮرت ﻣﺸﺘﺮك ( ISO/IEC ) ﺻﻮرت ﻣﻲ ﭘﺬﻳﺮد. ﺳﺎزﻣﺎن ISO اوﻟﻴﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺧﻮد را در ﺳﺎل ١٩٥١ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﻤﻮد. ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎى ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ دﻳﮕﺮى ﻧﻴﺰ وﺟﻮد دارﻧﺪ ﻛﻪ در زﻣﻴﻨﻪ ﻫﺎى ﺧﺎﺻﻲ ﻣﺒﺎدرت ﺑﻪ ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻨﺪ. ﺑﺮﺧﻲ از اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
اﻧﺠﻤﻦ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ ﻫﻮاﻳﻲ IATA (International Air Transport Association)
آژاﻧﺲ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اﻧﺮژى اﺗﻤﻲ(IAEI (International Atomic Energy Agency
ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻫﻮاﻧﻮردى ﻛﺸﻮرى(ﻏﻴﺮ ﻧﻈﺎﻣﻲ) ICAO (International Civil Aviation Organization
دﻓﺘﺮ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اوزان و ﻣﻘﻴﺎﺳﻬﺎ (BIPM (International Bureau of Weights and Measure ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اﻧﺪازه ﺷﻨﺎﺳﻲ ﻗﺎﻧﻮﻧﻲ(OIML (International Organization of Legal Metrology
اﺗﺤﺎدﻳﻪ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺷﻴﻤﻲ ﻣﺤﺾ و ﻛﺎرﺑﺮدى(IUPAC (International Union of Pure and Applied Chemistry
ﺳﺎزﻣﺎن ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ، ﻋﻠﻤﻲ و آﻣﻮزﺷﻲ ﻣﻠﻞ ﻣﺘﺤﺪ UNESCO (United Nations Educational Scientific and Cultural Organization)
ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎﻧﻲ WHO (World Health Organization)
ﻓﻬﺮﺳﺖ ﺑﺮﺧﻲ دﻳﮕﺮ از ﺳﺎزﻣﺎﻧﻬﺎى ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﻪ اﺧﺘﺼﺎر ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
ﻣﺮﻛﺰ ﻫﻤﻜﺎرى ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت علمی دخانیات CORESTA (Cooperator Center for Scientific Research Relative to Tobacco)
ﻓﺪراﺳﻴﻮن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ دﻧﺪاﻧﭙﺰﺷﻜﻲ(FDI (World Dental Federation
ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ روﺷﻨﺎﻳﻲ(CIE (International Commission on Illumination
ﻓﺪراﺳﻴﻮن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻟﺒﻨﻴﺎت(IDF (International Dairy Federation
ﻓﺪراﺳﻴﻮن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اﺳﻨﺎد و اﻃﻼﻋﺎت(FID (International Federation for Information and Documentation
اﺗﺤﺎدﻳﻪ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﮔﺎز(IGU (International Gas Union
ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺟﻮﺷﻜﺎرى(IIW (International Institute of Welding
ﺷﻮراى ﺟﻬﺎﻧﻲ روﻏﻦ زﻳﺘﻮن(IOOC (International Olive Oil Council
اﺗﺤﺎدﻳﻪ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اﺑﺮﻳﺸﻢ(ISA (International Silk Association
اﺗﺤﺎدﻳﻪ ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ راه آﻫﻦ UIC (International Union of Railways)
ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻫﻮاﺷﻨﺎﺳﻲ(WMO (World Meteorological Organization
ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻛﺎر ILO (International Labor Organization)
ﺗﺎرﻳﺨﭽﻪ اﻳﺰو
ﺳﺎزﻣﺎن بین المللی اﺳﺘﺎﻧﺪارد(ایزو) ﻛﻪ در اﻛﺘﺒﺮ ١٩٤٦ ﺗﺄﺳﻴﺲ و از ﻓﻮرﻳﻪ ١٩٤٧ ﺷﺮوع ﺑﻪ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻧﻤﻮده اﺳﺖ، مهمترین ﺳﺎزﻣﺎن ﺟﻬﺎنى در رﺷﺘﻪ تدوین و تعمیم اﺳﺘﺎﻧﺪارد در ﺳﻄﺢ بین المللی اﺳﺖ. در این ﺳﺎزﻣﺎن اﻛﻨﻮن١٦٢ ﻛﺸﻮر عضویت دارﻧﺪ. ﺳﻪ ﻧﻮع عضویت در ISO وﺟﻮد دارد، اﻋﻀﺎى اصلی، اﻋﻀﺎى ﻣﻜﺎﺗﺒﻪ اى و اﻋﻀﺎى ﻣﺸﺘﺮك. اﻟﺒﺘﻪ در ﺑﻌﻀﻲ از ﻣﺪارك اﻋﻀﺎى ﻣﻜﺎﺗﺒﻪ اى را اﻋﻀﺎى ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﻧﺎم ﺑﺮده اﻧﺪ. ﻣﺆﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و تحقیقات صنعتی ایران از ﺳﺎل ١٩٦٠ میلادی (١٣٣٩ ﻫﺠﺮى شمسی) عضویت آن را پذیرفته اﺳﺖ. لیکن ﻣﺠﻠﺲ وﻗﺖ ﻋﻀﻮﻳﺖ آن را در ﺳﺎل ١٣٤٣ تصویب ﻛﺮده اﻧﺪ. ایزو در ﺗﻤﺎم رﺷﺘﻪﻫﺎ ﺑﺠﺰ رﺷﺘﻪ ﺑﺮق و الکترونیک و ﻣﻮاد داروﻳﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد تدوین مى ﻛﻨﺪ.
در رﺷﺘﻪ ﺑﺮق و اﻟﻜﺘﺮونىك ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن بین المللی الکترونیک (آى اى ﺳﻲ) از ﺳﺎل ١٩٠٦ فعالیت داﺷﺘﻪ اﺳﺖ و در رﺷﺘﻪ داروﻳﻲ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻬﺪاﺷﺖ ﺟﻬﺎنى تهیه اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى بین المللی را ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﮔﺮﻓﺘﻪ اﺳﺖ.
ﺗﺸﻜﻴﻼت اﻳﺰو
ﻣﻘﺮ ﺳﺎزﻣﺎن بین المللی اﺳﺘﺎﻧﺪارد(ایزو) در ژﻧﻮ اﺳﺖ و داراى دﺑﻴﺮ ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺮﻛﺰى ﺑﺮاى اداره اﻣﻮر ادارى و اﺟﺮاﻳﻲ و ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ ﻛﺮدن فعالیت ﻫﺎى فنی ﺧﻮد ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ١٥٣ ﻧﻔﺮ ﻛﺎرﻣﻨﺪ از ملیت ﻫﺎى ﻣﺨﺘﻠﻒ و ﺑﻮدﺟﻪ سالیانه ﺣﺪود ١٤٠ میلیون ﻓﺮاﻧﻚ سوئیس ﻛﻪ ﻗﺴﻤﺖ ﻋﻤﺪه آن از دریافت ﺣﻖ عضویت از ﻛﺸﻮرﻫﺎى ﻋﻀﻮ و ﺑﺨﺸﻲ از ﻓﺮوش اﺳﺘﺎﻧﺪارد و دﻳﮕﺮ ﻧﺸﺮﻳﺎت تامین مى ﮔﺮدد.
ایزو داراى رئیس و ﻧﺎﺋﺐ رئیس در اﻣﻮر ﻓﻨﻲ و ﺳﻴﺎﺳﺘﮕﺰارى ﺑﻮده ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام ﺑﺮاى ﻣﺪت ﺳﻪ ﺳﺎل اﻧﺘﺨﺎب مى ﺷﻮﻧﺪ. ﺧﺰاﻧﻪدار و دبیر کل ﺳﺎزﻣﺎن از ﻃﺮف ﺷﻮراى ایزو ﻣﻨﺼﻮب مى ﮔﺮدﻧﺪ.
ﺷﻮراى ایزو ﻣﺮﻛﺐ اﺳﺖ از نمایندگان ٢٠ﻛﺸﻮر ﻋﻀﻮ این ﺳﺎزﻣﺎن ﻛﻪ از ﻃﺮف ﻛﺸﻮرﻫﺎى ﻋﻀﻮ ﺑﺮاى ﻣﺪت ٢ ﺳﺎل اﻧﺘﺨﺎب مى ﺷﻮﻧﺪ و اﺧﺬ تصمیم درﺑﺎره ﺧﻂ مشی ﻫﺎى ایزو و ﻧﻈﺎرت ﺑﺮ ﻛﺎر دبیرخانه ﻣﺮﻛﺰى و ﻛﺎرﻣﻨﺪان آن به عهده ﺷﻮراﺳﺖ ﻛﻪ ﺣﺪاﻗﻞ ﺳﺎلى یک بار تشکیل ﺟﻠﺴﻪ مى دﻫﺪ، ﺿﻤﻨﺎ ٥ ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﺎﻣﻞ آﻟﻤﺎن، اﻣﺮﻳﻜﺎ، اﻧﮕﻠﻴﺲ،ژاﭘﻦ و ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻪ ﺟﻬﺖ ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ در به عهده ﮔﻴﺮى دﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎى ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻫﺎى ﻓﻨﻲ و ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻣﺎﻟﻲ و دﻳﮕﺮ اﻣﻮر از اﻋﻀﺎى ﺛﺎﺑﺖ ﺷﻮراى ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺴﺘﻨﺪ و ﻫﻤﻪ ﺳﺎﻟﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ. ﺳﺎﻟﻲ یک بار ﻫﻢ نمایندگان کلیه ﻛﺸﻮرﻫﺎى ﻋﻀﻮ در ﻣﺠﻤﻊ ﻋﻤﻮمى آن ﮔﺮد ﻫﻢ مى آیند ﺗﺎ درﺑﺎره ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻋﻤﻮمى و سیاسیت ﻫﺎى کلی ﺳﺎزﻣﺎن اﺧﺬ ﺗﺼﻢ مى نمایند.
ﻋﻼوه ﺑﺮ ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎى ﻓﻨﻲ ﻛﻪ ﺑﻌﺪاً ﺷﺮح داده ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ ﺗﻌﺪادى ﻛﻤﻴﺘﻪ اﺟﺮاﻳﻲ ﻧﻴﺰ زﻳﺮ ﻧﻈﺮ ﺳﺎزﻣﺎن اﻳﺰو ﺗﺸﻜﻴﻞ ﺷﺪه اﺳﺖ ﺗﺎ درﺑﺎره ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻋﻤﻮﻣﻲ، ﻓﻨﻲ و ادارى اﻳﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮرﺳﻲ و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﻧﻤﺎﻳﻨﺪ و ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدﻫﺎى ﺧﻮد را ﺟﻬﺖ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﺑﻪ ﺷﻮرا ﻋﺮﺿﻪ ﻛﻨﺪ.
ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎى اﺟﺮاﻳﻲ ﻋﺒﺎرﺗﻨﺪ از:
ﻛﻤﻴﺘﻪ ارزﻳﺎﺑﻲ اﻧﻄﺒﺎق (CASCO) ﻛﻪ وﻇﻴﻔﻪ اش ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و راﻫﻨﻤﺎﻫﺎى ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﺎ ﻛﻴﻔﻴﺖ، ارزﻳﺎﺑﻲ اﻧﻄﺒﺎق و ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻪ آن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ.
ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺳﻴﺎﺳﺖﻫﺎى ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪه (COPOLCO) ﺑﺮاى ﺑﺮرﺳﻲ ﻃﺮق ﻛﻤﻚ ﺑﻪ ﻣﺼﺮفﻛﻨﻨﺪﮔﺎن از ﻟﺤﺎظ اﻣﻮر اﺳﺘﺎﻧﺪارد و اﻃﻼﻋﺎت ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه.
ﻛﻤﻴﺘﻪ ﺗﻮﺳﻌﻪ(( DEVCO ﺑﺮاى ﺑﺮآورد ﻧﻴﺎزﻫﺎى ﻛﺸﻮرﻫﺎى در ﺣﺎل ﺗﻮﺳﻌﻪ در زﻣﻴﻨﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﻛﻤﻚ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ.
ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ ﻫﺎي ﻓﻨﻰ اﻳﺰو
ایزو نتایج آخرین پیشرفت های علمی و ﺗﻜﻨﻮﻟﻮژى ﺟﻬﺎن را ﺟﻤﻊ آورى و در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎنى ﻫﻤﺎﻫﻨﮓ و ﺑﺼﻮرت اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى بین المللی ﻣﻨﺘﺸﺮ مى ﻛﻨﺪ. ﺑﺮاى اﻧﺠﺎم این ﻛﺎر ﺗﺎﻛﻨﻮن ﺣﺪود ٣٥٠ کمیته فنی (TC) اﻳﺠﺎد ﻛﺮده ﻛﻪ ﻫﺮ ﻛﺪام ﺧﻮد ﺗﻌﺪادى ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻓﺮﻋﻲ (SC) یا گروه ﻛﺎر (WG) دارﻧﺪ (در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ٢١٠ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻓﻨﻲ ﻓﻌﺎل ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و ﺑﻘﻴﻪ ﻳﺎ ﻣﻨﺤﻞ ﺷﺪه و ﻳﺎ در ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻫﺎى دﻳﮕﺮ ادﻏﺎم ﮔﺸﺘﻪ اﺳﺖ.. ﺗﻌﺪاد کمیته ﻫﺎى ﻓﺮﻋﻲ ٥١٩ و ﮔﺮوهﻫﺎى ﻛﺎر ٢٤٤٣ و گروه های وﻳﮋه و ﺗﺨﺼﺼﻲ ٦٦ ﻣﻮرد مىﺑﺎﺷﺪ. ایزو ﺗﺎﻛﻨﻮن ١٨٠٨٣ اﺳﺘﺎﻧﺪارد بین المللی تهیه و ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻛﺮده اﺳﺖ و ٣٧٦٩ پیش نویس اﺳﺘﺎﻧﺪارد در دﺳﺖ تهیه دارد.
ﺑﺮاى تهیه و ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻫﺎى ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ بیش از یکصد ﻫﺰار ﻛﺎرﺷﻨﺎس و ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺟﻬﺎنى در رﺷﺘﻪﻫﺎى ﮔﻮﻧﺎﮔﻮن از ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﺑﺎ ایزو ﻫﻤﻜﺎرى و ﻫﻤﻔﻜﺮى دارﻧﺪ.
ﻧﺤﻮه ﻛﺎر ایزو در این ﻣﻮرد ﺑﺪﻳﻦ ﺻﻮرت اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺮاى ﻫﺮ رﺷﺘﻪ یک کمیته ﻓﻦى تاسیس مى ﺷﻮد ﻛﻪ اداره اﻣﻮر آﻧﻬﺎ به عهده یکی از ﻛﺸﻮرﻫﺎى ﻋﻀﻮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد و در این ﺻﻮرت مى گویند دبیخانه Secretariat آن کمیته ﺑﻌﻬﺪه ﻛﺸﻮر ﻣﺬﻛﻮر اﺳﺖ. اﻳﺮان ﻧﻴﺰ از ﻃﺮﻳﻖ ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان دﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ٤ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻓﻨﻲ ﺳﺎزﻣﺎن اﻳﺰو را ﺑﺮ ﻋﻬﺪه دارد.
دبیرخانه ﻫﺮ کمیته فنی ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت اﺳﺘﺎﻧﺪارد را ﺑﺮرسى مى ﻛﻨﺪ و ﺑﺎ ﻛﻤﻚ اﻋﻀﺎى ﻓﻌﺎل آن کمیته نخستین ﻃﺮح ﻫﺎى پیشنهادی Draft Proposal DP را ﺑﺮاى ﻫﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻓﺮاﻫﻢ مى ﻛﻨﺪ و بین اﻋﻀﺎى کمیته توزیع مى ﺷﻮد و ﻧﻈﺮ آﻧﻬﺎ را ﺟﻮ یا می ﮔﺮدد و ﺑﺮ اﺳﺎس نظریات رسیده پیش نویس ﻛﻤﻴﺘﻪ در ﻣﻮرد اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﭘﻴﺸﻨﻬﺎدى ﺗﻬﻴﻪ و ﺟﻬﺖ اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ ﺑﺮاى اﻋﻀﺎ ارﺳﺎل ﻣﻲ ﺷﻮد، ﭘﺲ از آن ﭘﻴﺶ ﻧﻮﻳﺲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد بین المللی DIS-Draft International Standard را تدوین و ﺑﺮاى اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ بین اﻋﻀﺎ توزیع مى ﻛﻨﺪ. ﺑﻌﺪ از درﻳﺎﻓﺖ آرا و ﻧﻈﺮات اﻋﻀﺎ و اﻋﻤﺎل ﻛﺮدن آﻧﻬﺎ، ﺑﻪ ﺻﻮرت پیش نویس ﻧﻬﺎﻳﻲ ((FDIS تنظیم و دبیرخانه ﻣﺮﻛﺰى مجددا پیش نویس ﻧﻬﺎﻳﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد را بین ﺗﻤﺎم اﻋﻀﺎى ایزو (اﻋﻢ از آﻧﻜﻪ ﻋﻀﻮ کمیته فنی ﻣﺬﻛﻮر ﺑﻮده اﻧﺪ یا نه) ﺑﺮاى اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ توزیع مى ﻛﻨﺪ و اﮔﺮ ﻧﻈﺮ مخالفی ﻧﺒﺎﺷﺪ، و ﻳﺎ بسیار ﻣﺤﺪود و اﻧﺪك ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﺘﻮان نادیده ﮔﺮﻓﺖ پیش نویس را ﺑﺮاى تصویب ﻧﻬﺎﻳﻲ از ﻃﺮف دبیرخانه ﻣﺮﻛﺰى ﺑﺮاى اﻋﻀﺎى ﺷﻮراى ایزو ﻓﺮﺳﺘﺎده و ﭘﺲ از تصویب ﺷﻮرا ﺑﻌﻨﻮان اﺳﺘﺎﻧﺪارد بین المللی International Standard ﻣﻨﺘﺸﺮ مى ﮔﺮدد.
زﺑﺎن رﺳﻤﻲ ﺳﺎزﻣﺎن اﻳﺰو اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ، ﻓﺮاﻧﺴﻮى و روﺳﻲ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﻫﺰﻳﻨﻪ ﺗﺮﺟﻤﻪ روﺳﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و دﻳﮕﺮ ﻧﺸﺮﻳﺎت اﻳﺰو ﺑﺮ ﻋﻬﺪه ﻓﺪراﺳﻴﻮن اﺳﺘﺎﻧﺪارد روﺳﻴﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺷﻮراي اﻳﺰو
ﺷﻮراى ﻣﺬﻛﻮر داراى ٢٠ ﻋﻀﻮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ. ﺿﻤﻨﺎ ٥ ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻳﻌﻨﻲ آﻟﻤﺎن، آﻣﺮﻳﻜﺎ، اﻧﮕﻠﺴﺘﺎن، ژاﭘﻦ و ﻓﺮاﻧﺴﻪ ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺑﻌﻬﺪه ﮔﻴﺮى ﺗﻌﺪاد زیادی از دﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎى اﻳﺰو و ﻧﻴﺰ مشارکت های ﻣﺎﻟﻲ ﺳﺎزﻣﺎن از اﻋﻀﺎى داﺋﻤﻲ ﺷﻮراى اﻳﺰو ﻣﺤﺴﻮب ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ.
ﺻﺪ ﺳﺎل اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻰ
یکصدمین ﺳﺎل ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻧﻴﺰ در ﺳﺎل ١٩٨٦ ﮔﺮاﻣﻲ داﺷﺘﻪ ﺷﺪ و در اﻳﻦ ﺳﺎل ﺳﺎزﻣﺎن اﻳﺰو ﻛﺘﺎﺑﻲ را ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﺻﺪﻣﻴﻦ ﺳﺎل ﻳﺎدﺑﻮد ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻨﺘﺸﺮ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺎرﺳﻲ ﺗﺮﺟﻤﻪ و در ﺳﺎل ١٣٧١ اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪ. ﺑﺮ اﺳﺎس اﻳﻦ ﻛﺘﺎب، ﺳﺎزﻣﺎن اﻳﺰو،١٠٠ ﺳﺎل ﻓﻌﺎﻟﻴﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺟﻬﺎﻧﻲ را ﺑﻪ ٥ دوره ﻣﻬﻢ ٢٠ ﺳﺎﻟﻪ ﺗﻘﺴﻴﻢ و ﺳﺨﻨﺮاﻧﺎن ﭘﻴﺮاﻣﻮن ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ واﻗﻌﻪ و اﺗﻔﺎق دوره ﻣﺬﻛﻮر ﺑﻪ اﻳﺮاد ﺳﺨﻨﺮاﻧﻲ ﭘﺮداﺧﺘﻪ ﺑﻮدﻧﺪ ﻛﻪ در زﻳﺮ آﻣﺪه اﺳﺖ:
| ١٨٨٦ | ﻛﻨﻔﺮاﻧﺲ درﺳﺪن | آزﻣﻮن ﻣﻮاد در ﮔﺬﺷﺘﻪ و ﺣﺎل |
| ١٩٠٦ | اوﻟﻴﻦ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد – IEC | از جاروبک های ذﻏﺎﻟﻲ و … ﺗﺎ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎى خورشیدی |
| ١٩٢٦ | ﻛﻮﺷﺸﻬﺎى ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ در ﻣﻜﺎﻧﻴﻚ | از ﻣﻬﺮه ﻫﺎ ﺗﺎ ﺑﺴﺖ اﻓﺰارﻫﺎ |
| ١٩٤٦ | – ISOدوره جدید و شروعی تازه | داﺳﺘﺎن ﻣﻮﻓﻖ ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ |
| ١٩٦٦ | ﮔﺴﺘﺮش ﻓﻨﺎورى اﻃﻼﻋﺎت | از ﻛﺎرﺗﻬﺎى ﭘﺎﻧﭻ ﺗﺎ ارﺗﺒﺎط داﺧﻠﻲ ﺑﻴﻦ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻫﺎى آزاد |
| ١٩٨٦ | ﻣﻮزﻳﻚ و ﭘﻴﺎم آن ﺑﺮاى اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ | —- |
روز ﺟﻬﺎﻧﻰ اﺳﺘﺎﻧﺪارد
در اﺻﻼﺣﻴﻪ ﺷﻮراى ISO ﻛﻪ از ٢٥ ﺗﺎ ٢٧ ﺳﭙﺘﺎﻣﺒﺮ ١٩٦٩ در ژﻧﻮ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﮔﺮدﻳﺪ ﺑﻨﺎﺑﺮ ﭘﻴﺸﻨﻬﺎد ﺁﻗﺎى ﻓﺎروق ﺳﻮﻧﺘﺮ رﺋﻴﺲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﺮﻛﻴﻪ و رﺋﻴﺲ وﻗﺖ ISO ﻣﻘﺮر ﺷﺪ روزى ﺑﻪ ﻋﻨﻮان روز ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﺧﺘﺼﺎص ﻳﺎﺑﺪ و در ﺳﺮاﺳﺮ ﺟﻬﺎن ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﺎﺳﺒﺖ ﻣﺮاﺳﻤﻲ ﺑﺮﮔﺰار ﮔﺮدد ﺗﺎ از اﻳﻦ ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺒﻠﻴﻐﺎت در ﺳﻄﺢ ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺑﺮاى ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ اﻣﺮ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻌﻤﻞ آﻳﺪ. اوﻟﻴﻦ ﻣﺮاﺳﻢ ﺑﺮﮔﺰارى روز ﺟﻬﺎﻧﻲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد در ١٤ اﻛﺘﺒﺮ ١٩٧٠ اﻧﺠﺎم ﺷﺪ و ﭘﺲ از آن ﻧﻴﺰ ﻫﻤﻪ روزه در اﻳﻦ روز (ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ ٢٢ ﻣﻬﺮ ﻣﺎه ) ﺑﺮﮔﺰار ﻣﻲ ﮔﺮدد. اﻳﺰو از ﺳﺎل ١٩٨٦ ﺗﺎ ﻛﻨﻮن ﻧﻴﺰ در اﻳﻦ روز ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻣﻮﺿﻮع و ﭼﺎﻟﺶ ﺟﻬﺎﻧﻲ را ﺑﺎ ﭘﻴﺎم و اﻧﺘﺸﺎر ﭘﻮﺳﺘﺮ ﺑﻪ آﮔﺎﻫﻲ اﻋﻀﺎ و دﻳﮕﺮان ﻣﻲ رﺳﺎﻧﺪ.
ﺷﻌﺎر ﻣﺤﻮري روز ﺟﻬﺎﻧﻰ اﺳﺘﺎﻧﺪارد
١٩٨٦- اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻧﻴﺎز ﻫﺮ ﭘﺮوژه
١٩٨٧- ﻃﺮاﺣﻲ ﻣﻬﻨﺪﺳﻲ ﺑﺨﺸﻲ از زﺑﺎن اﺳﺘﺎﻧﺪارد
١٩٨٨- ﺑﺎرﻗﻪ اى در اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻫﺎى ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ
١٩٨٩- اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮاى ﻓﻨﺎورى ﺑﻬﺪاﺷﺖ
١٩٩٠- ﺣﻔﻆ ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ
١٩٩١- اﻳﻤﻨﻲ در ﻛﺎر
١٩٩٢- اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ،ﻛﻠﻴﺪى ﺑﺮاى ﺑﺎزار آزاد
١٩٩٣- ﻓﻨﺎورى اﻃﻼﻋﺎت
١٩٩٤- اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه،ﺷﺮﻛﺎى ﻣﻨﺎﺳﺐ
١٩٩٥- اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺮاى ﺣﻤﻞ و ﻧﻘﻞ
١٩٩٦- ارﺗﻘﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺧﺪﻣﺎت
١٩٩٧- اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺟﻬﺎﻧﻲ ﻣﻮرد ﻧﻴﺎز ﺑﺮاى ﺗﺠﺎرت
١٩٩٨- اﺳﺘﺎﻧﺪارد در زﻧﺪﮔﻲ روزﻣﺮه
١٩٩٩- اﺳﺘﺎﻧﺪارد در ﺻﻨﻌﺖ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن
٢٠٠٠- اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺮاى ﺻﻠﺢ و آراﻣﺶ ﻫﻤﮕﺎم ﺑﺎ ﺧﻮﺷﺒﺨﺘﻲ
٢٠٠١- ﻣﺤﻴﻂ زﻳﺴﺖ و اﺳﺘﺎﻧﺪارد در ﻛﻨﺎر ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ
٢٠٠٢- اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ارزﻳﺎﺑﻲ اﻧﻄﺒﺎق
٢٠٠٣- اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺟﻬﺎﻧﻲ در ﺧﺪﻣﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺟﻬﺎﻧﻲ اﻃﻼﻋﺎت
٢٠٠٤- اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻋﺎﻣﻞ ﭘﻴﻮﻧﺪ ﺟﻬﺎن
٢٠٠٥ – اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮاى دﻧﻴﺎﻳﻲ اﻣﻦ ﺗﺮ
٢٠٠٦ – اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ: ﻣﻨﺎﻓﻊ ﺑﺰرگ ﺑﺮاى ﻛﺎرﻫﺎى ﻛﻮﭼﻚ
٢٠٠٧ – اﺳﺘﺎﻧﺪارد در ﺧﺪﻣﺖ ﺷﻬﺮوﻧﺪ و ﺟﺎﻣﻌﻪ
٢٠٠٨ – ﺳﺎﺧﺘﻤﺎﻧﻬﺎى ﻫﻮﺷﻤﻨﺪ و ﭘﺎﻳﺪار
٢٠٠٩ –ﻣﻘﺎﺑﻠﻪ ﺑﺎ ﺗﻐﻴﻴﺮات آب و ﻫﻮاﻳﻲ از ﻃﺮﻳﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ
٢٠١٠ – اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ، ﺟﻬﺎن را ﺑﺮاى ﻫﻤﮕﺎن دﺳﺖ ﻳﺎﻓﺘﻨﻲ ﻣﻲ ﺳﺎزﻧﺪ.
ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻫﺎي ﻣﻬﻢ ﺳﺎزﻣﺎن اﻳﺰو
١- ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻓﻨﻲ ٩٧ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﻛﺎﻣﭙﻴﻮﺗﺮ و ﭘﺮدازش داده ﻫﺎ در ﺳﺎل ١٩٦٠ اﻳﺠﺎد ﮔﺮدﻳﺪ و در ﺳﺎل ١٩٨٧ ﺑﺎ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻓﻨﻲ ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ در ﻛﻤﻴﺴﻴﻮن ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اﻟﻜﺘﺮوﺗﻜﻨﻴﻚ IEC ادﻏﺎم و اوﻟﻴﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻓﻨﻲ ﻣﺸﺘﺮك JTC1 دو ﻧﻬﺎد ﻣﺬﻛﻮر ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﻓﻨﺎورى اﻃﻼﻋﺎت ﺷﻜﻞ ﮔﺮﻓﺖ و در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ ﻣﻬﻤﺘﺮﻳﻦ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻓﻨﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ و در ﺳﺎل ده ها ﭘﻴﺶ ﻧﻮﻳﺲ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﺑﺮاى اﻇﻬﺎر ﻧﻈﺮ اﻋﻀﺎ ﺗﻮزﻳﻊ می گردد.
٢- ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻓﻨﻲ ١٧٦ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ ﻛﻴﻔﻴﺖ و ﺗﻀﻤﻴﻦ ﻛﻴﻔﻴﺖ در ﺳﺎل ١٩٧٩ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺳﺮى ISO9000 ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺎر ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
٣- ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻓﻨﻲ ٢٠٧ ﺗﺤﺖ ﻋﻨﻮان ﻣﺪﻳﺮﻳﺖ زﻳﺴﺖ ﻣﺤﻴﻄﻲ در ﺳﺎل ١٩٩٣اﻳﺠﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ. ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺳﺮى ISO 14000 ﺣﺎﺻﻞ ﻛﺎر ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.
ﺗﺎﺳﻴﺲ ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد در اﻳﺮان
اوﻟﻴﻦ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﺪون در ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﻮﻳﺴﻲ در اﻳﺮان ﺑﺎ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﺎﻧﻮن اوزان و ﻣﻘﻴﺎﺳﻬﺎ در ﺳﺎل ١٣٠٤ ﺧﻮرﺷﻴﺪى آﻏﺎز ﺷﺪ اﻣﺎ ﺗﺎﺳﻴﺲ ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮاى اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﺮدن ﻛﺎﻻﻫﺎ در اﻳﺮان از ﺳﺎل ١٣٣٢ ﻣﻮرد ﺗﻮﺟﻪ رﺳﻤﻲ دوﻟﺖ واﻗﻊ ﮔﺮدﻳﺪ. در ﺗﺎرﻳﺦ دوم اردﻳﺒﻬﺸﺖ ﻣﺎه ﻫﻤﺎن ﺳﺎل، ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﺎﻣﻪ اى ﺑﻴﻦ وزﻳﺮ اﻗﺘﺼﺎد ﻣﻠﻲ و ﻣﺪﻳﺮ ﻋﺎﻣﻞ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ و ﻫﻴﺖ ﻣﺪﻳﺮه ﻋﻤﻠﻴﺎت اﻗﺘﺼﺎدى آﻣﺮﻳﻜﺎ در اﻳﺮان ﺑﻪ اﻣﻀﺎء رﺳﻴﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﭘﺮوژه ٣٨ اﺻﻞ٤ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﺷﺪ. در ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻧﺎﻣﻪ ﻓﻮق اﻓﺰاﻳﺶ در ﺻﺎدرات ﻛﺸﻮر از ﻃﺮﻳﻖ ﺗﺎﺳﻴﺲ ﻳﻚ آزﻣﺎﻳﺸﮕﺎه ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌﻴﻴﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﺎﻻﻫﺎى ﺻﺎدراﺗﻲ ﭘﻴﺶ ﺑﻴﻨﻲ ﺷﺪه ﺑﻮد. ﺑﻌﺪ ﻫﺎ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﺻﻼﺣﻴﻪ ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ اﻳﻦ ﭘﺮوژه اﻓﺰوده ﺷﺪ، وﻇﺎﻳﻒ دﻳﮕﺮى ﻧﻴﺰ ﺑﺮاى ﭘﺮوژه ﺗﻌﻴﻴﻦ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﻋﺒﺎرت ﺑﻮدﻧﺪ از ﺗﺎﺳﻴﺲ اداره اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻳﺮان ﺑﺎ وﻇﺎﻳﻒ آزﻣﺎﻳﺶ ﻛﺎﻻﻫﺎ، ﺗﻌﻴﻴﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎ و ﺑﺎزرﺳﻲ ﺑﺮ ﻃﺒﻖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺻﺪور ﮔﻮاﻫﻲ ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ ﺑﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮاى ﻫﺮ ﻳﻚ از ﻛﺎﻻﻫﺎ. از آﻏﺎز ﺳﺎل ١٣٣٣ ﻣﻘﺪﻣﺎت ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺳﺎزى و ﺗﺎﺳﻴﺲ اداره اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻳﺮان ﻓﺮاﻫﻢ ﺷﺪ و در ﻫﻔﺘﻢ ﺗﻴﺮ ﻣﺎه ١٣٣٨ ﻋﻨﻮان آن ﺑﻪ ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻳﺎﻓﺖ. در ﺳﺎل ١٣٤٤ ﺑﻪ ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺼﻮﻳﺐ اﺳﺎﺳﻨﺎﻣﻪ ﻣﻮﺳﺴﻪ، ﻋﺒﺎرت “ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ ” ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻓﺰوده ﺷﺪ. ﺟﺎﻟﺐ ﺗﻮﺟﻪ اﻳﻨﻜﻪ ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر در ﺳﺎل ١٣٤٥ ﻋﻼﻣﺖ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻳﺮان روى ﻛﺎﻻﻫﺎى اﻳﺮاﻧﻲ ﻣﺸﺎﻫﺪه ﺷﺪ. در اﻳﻦ ﺳﺎل دو ﺷﺮﻛﺖ اﻳﺮاﻧﻲ ﺳﺎزﻧﺪه ﻛﺎﺷﻲ و ﺑﻴﺴﻜﻮﻳﺖ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ درﻳﺎﻓﺖ ﻧﺸﺎن اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﺪﻧﺪ. در دى ﻣﺎه ١٣٤٩ ﻃﺒﻖ ﻗﺎﻧﻮن، ﻣﻮارد اﻟﺤﺎﻗﻲ ﺑﻪ ﻗﺎﻧﻮن ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﻪ ﺑﻪ ﺗﺼﻮﻳﺐ ﻗﻮه ﻣﻘﻨﻨﻪ رﺳﻴﺪه ﺑﻮد، ﺑﻪ ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺑﻼغ ﮔﺮدﻳﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻣﻮﺟﺐ اﻳﻦ ﻣﻮاد ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺴﺖ اﺟﺮاى اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻓﺮآورده ﻫﺎﻳﻲ را ﻛﻪ از ﻧﻈﺮ اﻳﻤﻨﻲ ﻳﺎ ﺣﻔﻆ ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ ﺣﺎﺋﺰ اﻫﻤﻴﺖ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﺣﻤﺎﻳﺖ از ﻣﺼﺮف ﻛﻨﻨﺪه اﺟﺒﺎرى اﻋﻼم ﻧﻤﺎﻳﺪ. درﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ از ﺑﻴﻦ ﺑﻴﺶ از ١٤٠٠٠ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻣﻠﻲ ﺗﺪوﻳﻦ ﺷﺪه ﺣﺪود ٦٠٠ ﻣﻮرد ﺷﺎﻣﻞ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﺟﺒﺎرى اﺳﺖ. (ﺗﺎ ﻓﺮوردﻳﻦ ﻣﺎه ١٣٨٩ ) ﻣﺆﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان از ﺳﺎل ١٩٦٠ ﺑﻪ ﻋﻀﻮﻳﺖ ﺳﺎزﻣﺎن اﻳﺰو درآﻣﺪه و از اﻋﻀﺎى ﻓﻌﺎل آن ﺳﺎزﻣﺎن ﻣﻲﺑﺎﺷﺪ. ﭘﻴﺶ از ١٣٥٧ ﺳﻪ ﺑﺎر و ﭘﺲ از اﻧﻘﻼب اﺳﻼﻣﻲ در ﺳﺎل ١٣٨٣(٢٠٠٤) ﻳﻚ دوره ﻋﻀﻮﻳﺖ ﺷﻮرا را اﺣﺮاز ﻛﺮده اﺳﺖ. ﭘﻴﺶ از ١٣٥٧ رﺋﻴﺲ ﻣﺆﺳﺴﻪ ﻧﻴﺰ ﻳﻚ دوره ﻧﺎﻳﺐ رﺋﻴﺲ ﺳﺎزﻣﺎن اﻳﺰو ﺑﻮده اﺳﺖ. دﺑﻴﺮﺧﺎﻧﻪﻫﺎى ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎى ﻓﻨﻲ زﻳﺮ در ﻣﺆﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻳﺮان ﻣﺴﺘﻘﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ:
ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻓﻨﻲ ٩١ – ﺷﻮﻳﻨﺪه ﻫﺎ (ﻣﻮاد ﻓﻌﺎل ﺳﻄﺤﻲ)
ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻓﻨﻲ ١٢٢ – ﺑﺴﺘﻪ ﺑﻨﺪى
ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻓﻨﻲ ١٣٤ – ﺣﺎﺻﻠﺨﻴﺰﻛﻨﻨﺪه ﻫﺎى ﺧﺎك (ﻛﻮدﻫﺎى ﺷﻴﻤﻴﺎﻳﻲ)
ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻓﻨﻲ ٢١٧ – ﻓﺮآورده ﻫﺎى آراﻳﺸﻲ
از دﻳﮕﺮ فعالیت های ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد در ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻫﺎى ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ ﻣﻲ ﺗﻮان ﺑﻪ رﻳﺎﺳﺖ ﮔﺮوه ﻛﺎرى ﺷﻤﺎره ١١(زﺑﺎﻧﻬﺎى ﭘﺎرﺳﻲ و ﻋﺮﺑﻲ) و ﻋﻀﻮﻳﺖ در ﮔﺮوه ﻛﺎرى روﺷﻬﺎى آزﻣﻮن ﻣﻴﻜﺮوﺑﻴﻮﻟﻮژى ﻛﺎﻏﺬ و ﻣﻘﻮا اﺷﺎره ﻛﺮد. ﻣﺆﺳﺴﻪ در ﺣﺎل ﺣﺎﺿﺮ در ﺑﻴﺶ از ٣٠٧ ﻛﻤﻴﺘﻪ ﻓﻨﻲ و ﻓﺮﻋﻲ و ٣ ﻛﻤﻴﺘﻪ اﺟﺮاﻳﻲ ﻋﻀﻮ ﻓﻌﺎل ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ.ﺿﻤﻨﺎً ﺑﻪ ﻣﻨﻈﻮر ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﻳﻲ ﺑﻪ ﻣﺪارك ﺳﺎزﻣﺎن اﻳﺰو و ﻧﻴﺰ ﻣﺸﺎرﻛﺖ ﻓﻌﺎل در ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪاردﻫﺎى ﺑﻴﻦ اﻟﻤﻠﻠﻲ اﻳﺰو، ﻣﺆﺳﺴﺎت اﺳﺘﺎﻧﺪارد از ﺟﻤﻠﻪ ﻣﺆﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻳﺮان ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎى ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ ﻛﻤﻴﺘﻪﻫﺎى ﻓﻨﻲ اﻳﺰو ﺗﺸﻜﻴﻞ داده اﻧﺪ.
ﻧﺸﺎن اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻳﺮان
ﻧﺸﺎن اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻳﺮان داراى ﻳﻚ ﻛﺎدر اﺻﻠﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت S ﻻﺗﻴﻦ اﺳﺖ و ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ ﻫﻢ ﮔﻮﻳﺎى واژه safety (اﻳﻤﻨﻲ) و ﻫﻢ ﻋﻼﻣﺖ اﺧﺘﺼﺎرى اﺳﺘﺎﻧﺪارد (Standard) ﺑﺎﺷﺪ. ﻃﺮﺣﻬﺎى داﺧﻞ ﻛﺎدر ﻧﻴﺰ ﺑﻪ ﻧﺤﻮى ﺑﺎ ﻣﻮﺿﻮع ﻛﺎرﺑﺮد ارﺗﺒﺎط دارﻧﺪ و ﻃﺮح داﺧﻞ ﻋﻼﻣﺖ اﺻﻠﻲ واژه ” اﻳﺮان” اﺳﺖ و در ﺻﻮرﺗﻴﻜﻪ ﻧﺸﺎن واروﻧﻪ ﺷﻮد ﻋﻼﻣﺖ اﺧﺘﺼﺎرى ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﺗﺤﻘﻴﻘﺎت ﺻﻨﻌﺘﻲ اﻳﺮان ﺑﻪ زﺑﺎن اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ ( ISIRI) ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻣﻲ ﮔﺮدد. اﻳﻦ ﻧﺸﺎن ﺗﻮﺳﻂ ﮔﺮاﻓﻴﺴﺖ ﻣﻌﺎﺻﺮ ﻛﺸﻮرﻣﺎن رواﻧﺸﺎد ﻣﺮﺗﻀﻲ ﻣﻤﻴﺰ ﻃﺮاﺣﻲ ﺷﺪه اﺳﺖ.
از اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﺎلا ﺗﺎ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺧﻨﺪﻳﺪن!
از ﻧﮕﺎه ﻋﻮام اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻓﻘﻂ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﻛﺎﻻﻫﺎ و ﻳﺎ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﺧﺪﻣﺎت اﺳﺖ. اﻳﻦ در ﺣﺎﻟﻴﺴﺖ ﻛﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻣﺮوزه ﻣﻌﻨﺎﻳﻲ ﻋﻤﻴﻖﺗﺮ ﭘﻴﺪا ﻛﺮده و ﺣﺘﻲ ﻓﺮآﻳﻨﺪﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻟﺰوﻣﺎ ﺧﺪﻣﺖ ﻧﻴﺰ ﻧﻴﺴﺘﻨﺪ، داراى اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺷﺪه اﻧﺪ. ﻛﺎر ﺣﺘﻲ ﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ رﺳﻴﺪه ﻛﻪ ﺑﺤﺚ ﺗﺪوﻳﻦ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺧﺪﻣﺎت اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﻴﺰ ﻣﻄﺮح ﺷﺪه اﺳﺖ. در ﺻﻮرت اداﻣﻪ روﻧﺪ ﻓﻌﻠﻲ ﭘﺮ ﺑﻲراه ﻧﻴﺴﺖ اﮔﺮ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ در آﻳﻨﺪه ﻧﺰدﻳﻚ اﺣﺘﻤﺎﻻ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﺧﻼق اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ ﻧﻴﺰ ﺗﺪوﻳﻦ ﺧﻮاﻫﺪ ﺷﺪ و ﻣﺜﻼ اﺳﺘﺎﻧﺪارد راه رﻓﺘﻦ و ﺷﺎﻳﺪ ﻫﻢ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺧﻨﺪﻳﺪن و ﮔﺮﻳﻪ ﻛﺮدن!
ﺷﺎﻳﺪ زﻣﺎﻧﻲ ﻛﻪ ﺳﺎلﻫﺎ ﭘﻴﺶ دﻛﺘﺮ ﺣﺴﺎﺑﻲ ﺑﺮاى ﻧﺨﺴﺘﻴﻦ ﺑﺎر ﺳﻨﮓ ﺑﻨﺎى ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد را از ﻃﺮﻳﻖ اﻳﺠﺎد ﻣﺮﻛﺰ اﻧﺪازهﺷﻨﺎﺳﻲ و اوزان و ﻣﻘﻴﺎسﻫﺎ در اﻳﺮان ﺑﻨﺎ ﻧﻬﺎد، اﻳﻦ ﻣﺮد ﺑﺰرگ روﻳﺎﻳﺶ اﻳﻦ ﺑﻮد ﻛﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد و ﻣﻔﻬﻮم اﺳﺘﺎﻧﺪارد در ﺟﺎى ﺟﺎى اﻳﻦ ﻣﻤﻠﻜﺖ رﺳﻮخ ﻛﺮده و ﺑﻪ ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﻧﻬﺎدﻳﻨﻪ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺷﻮد.ﺑﺎ اﻳﻦ وﺟﻮد ﺑﺎﻳﺪ از ﺧﻮدﻣﺎن ﺑﭙﺮﺳﻴﻢ ﻛﻪ ﺗﺎﻛﻨﻮن ﭼﻘﺪر در زﻣﻴﻨﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﭘﻴﺸﺮﻓﺖ ﻛﺮده اﻳﻢ.
اﮔﺮ ﺑﮕﻮﻳﻴﻢ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد واﻗﻊ در ﺿﻠﻊ ﺟﻨﻮﺑﻲ ﻣﻴﺪان وﻧﻚ ﺗﻬﺮان و ﭼﻨﺪ ﻳﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﺰرگ و ﻛﻮﭼﻚ اﺳﺘﺎﻧﻲ و ﭘﮋوﻫﺸﮕﺎه آن ﻣﺘﺼﺪى ﻛﻞ اﻣﻮر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد اﻳﺮان وﺳﻴﻊ و ﭘﺮﺟﻤﻌﻴﺖ ﻫﺴﺘﻨﺪ، ﺷﺎﻳﺪ ﺣﺮف ﭼﻨﺪان درﺳﺘﻲ ﻧﺒﺎﺷﺪ ﭼﻪ اﮔﺮ ﻛﻠﻴﻪ اﻣﻮر ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد وﻇﻴﻔﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﻳﻚ ﺳﺎزﻣﺎن ﺑﻮد، ﺑﺎﻳﺪ ﺳﺎزﻣﺎﻧﻲ ﺷﺎﻳﺪ ﺣﺘﻲ ﻣﻌﺎدل ﻳﻚ وزارﺗﺨﺎﻧﻪ ﺑﺮاى اﻳﻦ ﻛﺎر در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﺪ. اﻣﺮوزه ﻣﻔﻬﻮم اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﻪ ﻗﺪرى در ﺟﻬﺎن ﮔﺴﺘﺮش ﻳﺎﻓﺘﻪ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻣﺴﺎﺋﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن ﺑﻪ ﻫﻤﻪ ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ و ﻧﻬﺎدﻫﺎ و ﺷﺮﻛﺖﻫﺎى دوﻟﺘﻲ و ﻏﻴﺮدوﻟﺘﻲ ﻣﺮﺑﻮط اﺳﺖ؛ ﺑﻪ ﻃﻮرى ﻛﻪ در ﺑﺴﻴﺎرى از ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎ و ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ ﺑﺨﺸﻲ ﺑﻪ ﻧﺎم ﻛﻨﺘﺮل ﻛﻴﻔﻴﺖ اﻳﺠﺎد ﺷﺪه اﺳﺖ. اﻳﻦ ﻧﺸﺎن ﻣﻲدﻫﺪ ﻛﻪ ﺷﺮﻛﺖﻫﺎ و ﺳﺎزﻣﺎنﻫﺎى ﺣﺮﻓﻪاى در دﻧﻴﺎى اﻣﺮوز ﺑﻪ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺤﺚ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻛﺎﻣﻼ ﭘﻲ ﺑﺮدهاﻧﺪ.
از ﺳﻮى دﻳﮕﺮ ﻏﺎﻓﻞ ﺷﺪن از ﻧﻘﺶ و ﺟﺎﻳﮕﺎه ﻣﻮﺳﺴﻪ اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﻴﺰ ﭼﻨﺪان درﺳﺖ ﻧﻴﺴﺖ. ﻣﻮﺳﺴﻪ اى ﻛﻪ ﺷﺎﻳﺪ ﻧﺎم آن ﻣﻮﺳﺴﻪ ﺑﺎﺷﺪ، اﻣﺎ اﺧﺘﻴﺎرات و ﺣﻴﻄﻪ وﻇﺎﻳﻒ آن ﺑﺴﻴﺎر ﮔﺴﺘﺮده ﺑﻮده و ﺣﺘﻲ از ﺑﺮﺧﻲ از وزارﺗﺨﺎﻧﻪﻫﺎى ﻛﻨﻮﻧﻲ ﻧﻴﺰ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ.